Azərbaycan dili – minilliklərin süzgəcindən keçmiş, xalqımızın tarixini, mədəniyyətini, düşüncə tərzini və mənəvi dünyasını özündə daşıyan müqəddəs bir sərvətdir. Bu dil, təkcə bir ünsiyyət vasitəsi deyil, həm də xalqımızın varlığını, milli kimliyini və mənəvi bütövlüyünü ifadə edən strateji dəyər daşıyır. Ulu Öndər Heydər Əliyev ana dilinə münasibətdə bunu sadəcə tarixi borc deyil, həm də gələcək nəsillər qarşısında milli məsuliyyət kimi dəyərləndirmişdir.
“Dil hər bir millətin milliliyinin əsasıdır”
Heydər Əliyev hər zaman vurğulayırdı ki, dil millətin varlığını və müstəqilliyini müəyyən edən başlıca meyarlardan biridir. Onun sözləri ilə desək:
“Biz dilimizlə fəxr etməliyik. Dil hər bir millətin milliliyinin əsasıdır. Ona görə də hər bir gənc öz ana dilini, Azərbaycan dilini, müasir Azərbaycan dilini gərək ən incəliklərinə qədər bilsin və bu dildən istifadə etsin.”
Bu fikirlərdə yalnız vətənpərvərlik deyil, həm də dövlət və cəmiyyət strategiyası əks olunur. Ulu Öndərə görə, dilə sahib çıxmaq yalnız ədəbi çevrənin işi deyil, bütövlükdə bir xalqın öz milli varlığına olan bağlılığının göstəricisidir.
1970–1980-ci illərdə Azərbaycan SSR-də rus dilinin hökmran olduğu bir zamanda, Heydər Əliyev Azərbaycan dilinin konstitusion status almasına nail oldu. 1978-ci il Konstitusiyasına edilən düzəlişlə, Azərbaycan dili rəsmi dil kimi təsbit edildi. Bu, təkcə hüquqi akt deyildi – bu, xalqın kimliyini qorumaq üçün siyasi iradə nümunəsi idi.
Ulu Öndər bu addımı ilə gələcək müstəqillik dövrünün bünövrəsini qoymuşdu. Çünki milli ideologiyanın əsas sütunlarından biri – dil siyasəti məhz həmin dövrdən başlayaraq dövlət idarəetmə strategiyasına daxil edilmişdi.
1991-ci ildə müstəqillik əldə etdikdən sonra Azərbaycan dilinin dövlət dili kimi rəsmiləşdirilməsi Ulu Öndərin təşəbbüsü ilə 1995-ci ildə qəbul edilən Konstitusiyada da öz əksini tapdı. Bu, artıq hüquqi deyil, ideoloji və mədəni prinsip kimi qəbul edilirdi.
Onun rəhbərliyi ilə həyata keçirilən dil siyasətinə əsasən:
Dövlət idarəçiliyində Azərbaycan dilinin tətbiqi genişləndirildi;
Təhsil və mətbuat orqanlarında dil normalarının qorunması və inkişafı prioritet sahələrdən biri oldu;
Terminologiya Komissiyası, Dilçilik İnstitutu, Dövlət Dil Komissiyası kimi qurumların fəaliyyəti gücləndirildi;
Dövlət Proqramları və fərmanlar vasitəsilə Azərbaycan dilinin istifadəsi, normalaşdırılması və qorunması təmin olundu.
Ulu Öndərin dilə olan yanaşması təkcə hüquqi deyil, həm də estetik-mədəni baxışları özündə ehtiva edirdi. Onun dil haqqında bu sözləri bu baxımdan olduqca təsirlidir:
“Müxtəlif dillərə mənsub olan insanlar Azərbaycan dilini sadəcə eşidərək, onun mənasını o qədər bilməyərək, Azərbaycan dilinin nə qədər şeirə bənzədiyini, xoş ahəngli olduğunu dəfələrlə qeyd ediblər.”
Bu, dilimizin zəngin fonetik quruluşunun, ritm və melodiyasının, xalq yaradıcılığına və poeziyaya yaxınlığının göstəricisidir. Azərbaycan dili həm də musiqili səslənməsi ilə digər xalqların nümayəndələrində də maraq və heyranlıq doğurur. Bu, mədəni diplomatiya baxımından da çox önəmli faktordur.
Heydər Əliyev xüsusi olaraq gənc nəslin dilə bağlılığını strateji məsələ kimi qəbul edirdi. Gənclərə ünvanladığı bu fikirlər bu gün də aktuallığını qoruyur:
“Hər bir gənc öz ana dilini… ən incəliklərinə qədər bilsin.”
Bu çağırış, həm dilin səviyyəli və düzgün istifadəsinə, həm də milli şüurun formalaşmasına yönəlmişdir. Gənclər arasında ədəbi dilin qorunması, sosial mediada və gündəlik ünsiyyətdə dilin orijinallığının saxlanması dil mədəniyyətinin tərkib hissəsidir.
Hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən Ulu Öndərin dil siyasəti uğurla davam etdirilir. Onun təşəbbüsü ilə 2018-ci ildə Azərbaycan Respublikasında Dövlət Dil Komissiyası yenidən formalaşdırılmış, Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və inkişaf etdirilməsi haqqında Fərman imzalanmışdır. Bu istiqamətdə qəbul olunan dövlət proqramları ana dilinin müasir texnologiyalarla uzlaşdırılmasına və qloballaşma dövründə qorunmasına yönəlmişdir.
Azərbaycan dilinə olan münasibət yalnız məhəbbət deyil – bu, milli borc, vətəndaşlıq mövqeyi və dövlətçilik məsuliyyətidir. Ulu Öndər Heydər Əliyev bu dili dövlətin əsası, xalqın ruhu, millətin qürur mənbəyi kimi qiymətləndirmişdir.
Bu gün biz bu dili yaşadırıqsa, inkişaf etdiririksə və gələcək nəsillərə sevdiririksə, deməli, milli dövlət quruculuğunun bünövrəsini qoruyuruq.
Heydər Əliyev demişdir:
“Biz müstəqil Azərbaycanda Azərbaycan dilini dövlət dili etdiyimiz kimi, cəmiyyətimizdə də, xalqımızın içində də Azərbaycan dilini mütləq hakim dil etməliyik.”
Bu vəsiyyət bizim üçün bir çağırış, həm də bir məsuliyyətdir – ana dilimizi sevək, öyrənək və yaşadaq!
Elvin Əlizadə,
YAP Sumqayıt şəhər təşkilatının məsləhətçisi
- Gecə Modu
- Ana səhifə
- Statistika
- Mənbələr
- Reytinq
- Hava
- Valyuta
