...Rusiya neftinin ixracına məhdudiyyətlərin yeni paketi ölkə büdcəsinə zərbə oldu.
SİA-nın məlumatına görə, bunu BÇK-OQPU yazır. Ekspertlər və iqtisadçılar bir məsələdə həmfikirdirlər: bu gün Rusiya üçün əsas problem neft və qaz gəlirlərinin kəskin azalmasıdır, bunsuz federal büdcəni təsəvvür etmək çətindir. Bununla belə, itkilərin miqyası ilə bağlı təxminlər müxtəlifdir və rəqəmlər dərin narahatlıq doğurur.Plexanov adına Rusiya İqtisadiyyat Universitetinin dosentiPavel Sevostyanov ildə 390-dan 550 milyard rubla qədər bir rəqəm göstərir ki, bu da təxminən 5-7 milyard dollara bərabərdir.
O qeyd edir ki, qiymət tavanının bir barel üçün 47,6 dollara endirilməsi əsasən simvolik qərardır, çünki Rusiya nefti artıq böyük endirimlərlə satılır və ölkə çevik logistikadan, geniş alıcılardan istifadə edərək manevr etməyi bilir.
...Eyni zamanda, Freedom Finance-in analitiki Vladimir Çernov hesab edir ki, büdcə itkiləri ildə 1,5 trilyon rubl təşkil edə bilər ki, bu da təxminən üç dəfə çoxdur.
O xəbərdarlıq edir ki, qiymətlərin düşməsi ilə əlaqədar olaraq, Urals 2025-ci ilin ikinci yarısında bir barel üçün 55-65 dollardan alqı-satqı aparacaq ki, bu da daxili borclanmanın artırılması zərurətinə səbəb olacaq.
...Dosent Nataliya Denisenkova qeyd edir ki, tətbiq edilən tavanın effektivliyinin əsas amili onun iri idxalçılar, ilk növbədə Hindistan, Çin və Türkiyə tərəfindən uyğunluğudur. Əgər bu ölkələr məhdudiyyətlərə ciddi əməl etməsələr, onların təsiri minimal olacaq.
Sanksiyalar artıq 105 tankerə təsir edib, logistikanı çətinləşdirir, lakin beynəlxalq koordinasiya olmadan bu cür tədbirlər çətin ki, ciddi dəyişiklik etsin.
Statistikalar həyəcanverici tendensiyaları təsdiqləyir: İyun ayının nəticələrinə görə, neft və qazın hasilatı və satışından vergi daxilolmaları 2024-cü ilin iyun ayı ilə müqayisədə 34 faiz azalaraq 495 milyard rubla çatıb ki, bu da son iki il yarımda minimumdur.
2025-ci ilin birinci yarısında gəlirlər təxminən 17 faiz azalaraq 4,73 trilyon rubla düşüb.
Əsas səbəblər dünya qiymətlərinin aşağı düşməsi və rublun möhkəmlənməsidir.
Əgər 2025-ci ilin mayında Urals neftinin bir barreli orta hesabla 52,1 dollar təşkil edirdisə, bir il əvvəl bu, 67,4 dollar idi.
Milli valyutanın möhkəmlənməsi həm də neftin rubl qiymətini və müvafiq olaraq vergi daxilolmalarını aşağı salır. ...Əsas bazar olan Çinə fiziki neft tədarükü də azalır.
2025-ci ilin birinci yarısında Rusiya Çinə 49,1 milyon ton neft tədarük edib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 10,8 faiz azdır.
Pul ifadəsində alışlar 24 faiz azalıb. 2025-ci ilin iyun ayında Çin bir il əvvələ nisbətən dollar ekvivalentində 21 faiz az neft idxal edib.
Belə görünür ki, bu gün Rusiyanın Hindistan və Çinin itkilərini kompensasiya etməyə qadir ekvivalent satış bazarları yoxdur. Bu, büdcə və bütövlükdə iqtisadiyyat üçün uzunmüddətli risklər yaradır – sanksiyaların sərtləşdirilməsi və neft və qaz gəlirlərinin azalması ciddi problem ola bilər.
Əli Babayev
