Azərbaycanda vətəndaşların evlərində işıq, qaz və su israfının müəyyən edilməsi əksər hallarda mübahisə mövzusuna səbəb olur.
Mia.az-ın məıumatına görə, kommunal ödənişlərin şübhəli artımı hallarında hara şikayət edilə biləcəyi və bu sahədə ictimaiyyətə məlum olan şişirdilmiş qiymət nümunələri barədə Lent.az-ın əməkdaşı geniş araşdırma aparıb.
Evdə əlavə elektrik, qaz və su istehlakını necə aşkar etmək olar?
Kommunal xidmətlər üzrə artan ödənişlərə qarşı fərdi nəzarət vacibdir. Elektrik enerjisi istehlakı artdığı halda ilk öncə sayğacın göstəriciləri yoxlanılmalıdır. Məsələn, eyni cihazları istifadə edəndə qəbzlərdə gözlənilməz artım varsa, evdəki alışqanlıqları nəzərdən keçirin və lazımsız elektronik avadanlıqları söndürün. Məsləhət: Sayğaca bağlı cihazları tək-tək söndürərək sayğacın hərəkətini müşahidə edin. Əgər bütün elektrik cihazları söndürülübsə və sayğac hələ də fırlanırsa, texniki nasazlıq ola bilər və xidmət göstərən şirkətə müraciət edilməlidir.
Su israfını aşkar etmək üçün su sərfiyyatını nəzarətdə saxlayın. Bütün kranları və su istifadə edən avadanlıqları bağladıqdan sonra su sayğacının göstəricilərini yoxlayın. Əgər su axını olmadığı halda sayğac hələ də hərəkət edirsə, deməli evdə sızma var. Belə halda boru kəmərlərində sızma olub-olmadığını yoxladın. Məsələn, bulaq altında sabunlu su ilə boruların birləşmə hissəsinə baxın – köpük yaranarsa sızıntı deməkdir. Qaz xətləri üçün də bənzər şəkildə yoxlama aparmaq olar: qazdan istifadə etmədiyiniz halda sayğac işləyirsə və ya qaz qoxusu hiss olunursa dərhal xidmət şirkətinə xəbər vermək lazımdır.
Susuzluq şübhəsi və su sızmasının aşkarlanması
Elektrik və qaz istehlakı: şübhələr və xəta aşkarlanması
Nəzarət altında olmaq üçün məsləhətlər:
Yüksək ödəniş halları və şikayət kanalları
Əgər kommunal xərcləriniz qanuni əsas olmadan çox alındığını düşünürsünüzsə, ilk növbədə aidiyyəti quruma – xidməti göstərən şirkətə – rəsmi müraciət edin. Azərişıq üzrə şikayət üçün 199 Çağrı Mərkəzinə zəng etmək və ya sayğacla bağlı məsələləri onlayn müraciət formasından istifadə etməklə çatdıra bilərsiniz. Azəriqaz abonentləri “Müştəri Mərkəzi” (məsələn, Bakı 154) xidmətinə müraciət edə, həmçinin “Elektron Müraciət” sisteminə şikayət yaza bilərlər. Azərsu istehlakçıları isə yerli su-kanal idarələrinin Zəng Mərkəzlərinə (məs., Bakı 195) müraciət edərək su xərclərilə bağlı informasiyanı öyrənə bilərlər.
Dövlət orqanı olaraq Energetika Tənzimləmə Agentliyi (AERA) da kommunal sahədə istehlakçıların hüquqlarını qoruyur. vətəndaşlar bütün enerji xidmətləri (elektrik, istilik, qaz) üzrə 974 nömrəli Çağrı Mərkəzinə zəng edərək və ya [[email protected]](mailto:[email protected]) e-poçtuna məktub yazaraq narazılıqlarını bildirə bilərlər. AERA qəbul etdiyi şikayətlərə qanunvericiliyə uyğun baxır və zəruri hallarda xidmət təminatçılarına düzəliş etməyi tapşırır. Ümumiyyətlə, abonent hər hansı şübhəli hal aşkar edərsə, bu barədə birinci növbədə xidmət qurumu ilə əlaqə saxlamalıdır. Problem həll edilmədikdə yuxarı instansiyalara – AERA və ya Tarif (Qiymət) Şurasına müraciət etmək olar.
Azərbaycanda şişirdilmiş qiymətlərə dair hallar
Bununla belə, kommunal xidmətlərə aidiyyatı olmayan strukturların əlavə yığımı halları olub. Məsələn, Baku şəhərində bəzi mənzil-kommunal idarələri (JEK) sakinlərdən mənzil sahəsinə görə hər ay 2 qəpik qarşılığı əlavə ödəniş tələb edir; sakinlər bu pulu səliqəçilik üçün verdiklərini düşünürlər. Ekspertlər isə bildirir ki, qüvvədəki Qanunvericiliyə əsasən JEK-lərin belə əlavə toplama hüququ yoxdur və onların funksiyaları indi yerli idarələrə keçib. Yəni JEK-lər Abonentlə rəsmi müqavilə bağlamadıqda belə ödəniş tələb etmək hüquqsuzdur.
Subay sakinlər diqqətli olmalıdır: hesablaşmaların düzgünlüyünü özləri yoxlasınlar və yersiz ödənişlər barədə vaxtında şikayət etsinlər. Əgər faturalarda anlaşılmaz məbləğ aşkarlanırsa, aidiyyəti şirkətlərin çağrı mərkəzlərinə və ya AERA-ya müraciət edərək izahat tələb etmək olar.
