Arxeoloqlar min illər əvvəl basdırılmış gizli qədim şəhərdə heyrətamiz bir kəşf ediblər - e.ə. 9000 il əvvəl oradakı cəmiyyəti kişilərin deyil, qadınların idarə etdiyinə dair sübut ortaya çıxıb. Kəşf sivilizasiyanın ilk dövrləri və tarix boyu gender rolları haqqında bildiyimiz hər şeyi yenidən yaza bilər.
Publika.az xəbər verir ki, araşdırma “Science” jurnalında dərc olunub. Türkiyənin cənubunda çox yaxşı qorunan Neolit dövrü yaşayış məskəni Çatalhöyükdə 400-ə yaxın skeletin qədim DNT-sini təhlil edən tədqiqatçılar bu erkən sivilizasiyanın matrilineal olduğuna və matriarxal sistem altında fəaliyyət göstərmiş ola biləcəyinə dair inandırıcı dəlillər tapılıb.
Bildirilir ki, eramızdan əvvəl 9000-ci illərə aid çiy kərpicdən tikilmiş evlər və tanrıçaya bənzər heykəllərdən ibarət labirint olan Çatalhöyük uzun müddətdir sirr və heyrət mənbəyi olub. Lakin DNT analizi bu əfsanələri ciddi bir elmə çevirib, qadınların kişilərə nisbətən daha çox məzarlıqda dəfn edildiyini və qızların anaları ilə qaldığını, oğlanların isə tez-tez gəzib-dolaşdıqlarını ortaya qoyub.
Heyrətamiz tapıntı arxeologiya dünyasını sarsıdıb, bəşəriyyətin ən qədim şəhərlərində kimin hakimiyyətdə olması ilə bağlı nəsillərin fərziyyələrinə meydan oxuyub və dünyanın ilk böyük şəhər mədəniyyətlərinin qadınlar tərəfindən yaradıldığını irəli sürüb.
Bu əlamətdar Neolit şəhəri geniş evləri, mükəmməl sənəti və sirli ilahəyə bənzər heykəlcikləri ilə alimləri çoxdan valeh edib.
Lakin son genetik sübutlar arxeologiyanı sarsıdıb və qadınların Çatalhöyükün təkcə mənəvi simvolu olmadığını, həm də onun əsl hökmdarı ola biləcəyini irəli sürüb.
On ildən çox davam edən zəhmətli araşdırmada genetiklər, arxeoloqlar və bioloji antropoloqlardan ibarət qrup ərazidəki 35 ayrı evin döşəməsi altında basdırılmış 130-dan çox insanın skeletindən DNT çıxarıb.
Ümumilikdə min ildən çox həyatla qaynayan Çatalhöyük şəhərinin məzarlarında 400-ə yaxın insan tapılıb.
Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, qadın övladlarının 70-100 faizi nəsillər boyu ana evlərinə bağlı qalmış, kişilər isə onları tərk etmişlər.
Qadınların yüksək statusunun sübutu bununla bitmir. Məlumatda bildirilir ki, qadın dəfnlərində kişilərə nisbətən beş dəfə çox zinət əşyaları, alətlər və digər məmulatlar tapılırdı ki, bu da həyatda sosial gücü əks etdirən imtiyazlı rəftarın və ölüm statusunun bariz əlamətidir.
