Xamenei ilə bağlı iddia qarışıqlıq yaratdı – İki məqsəd var 

  Son günlər MOSSAD-a məxsus olduğu iddia edilən sosial‑media hesabında paylaşılan məlumat diplomatik və kəşfiyyat dairələrində müzakirələrə səbəb olub. Paylaşımda İranın ali rəhbəri Seyid Əli Ayətullah Xameneinin ABŞ və İsraillə birbaşa danışıqlara razılıq verdiyi qeyd edilib.

“Əli Xamenei təslim oldu! Bu, İslam Respublikasının sonunun başlanğıcıdır. Gerisayım başladı”, – paylaşımda bildirilir.

İran rəsmilərinin hələlik bu iddiaya cavab verməməsi isə xüsusi diqqət çəkir.

Xamenei hansı əsaslarla birbaşa danışıqlara razılaşa bilər?

Globalinfo.az-a danışan politoloq Rüstəm Tağızadə deyib ki, Ayətullah Xameneinin belə bir qərar qəbul etməsinin zəruri strateji və ideoloji şərtlərini gözdən keçirdikdə bu iddianın doğru olması ehtimalı son dərəcə aşağı görünür:

“İran rəhbərliyi nəinki İsrail, hətta ABŞ-la belə sərbəst formada masaya əyləşməyi özünün “dəyirmanına” qarşı bir silah adlandırır. 1979‑cu ildən bu yana regionun “qərblə dialoq” siyasəti məhdud çərçivələrdən kənara çıxmadı, hər hansı mötədil kanalların Avropa vasitəçiliyi həmişə rəsmi Tehranın sərt güzəştsiz “qırmızı xətləri” ilə məhdudlaşdı. Xameneinin şəxsən belə sərəncam verməsi Tehran daxilindəki güc balansını da dərhal alt‑üst edərdi. Çünki hökumətdəki sərt siyasi xətt tərəfdarları (IRGC və konservatorlar) “rejimin əsas prinsipləri”nin heçə sayılmasına göz yuma bilməzdi.

MOSSAD‑ın bu paylaşımı, əslində, iki məqsədi güdə bilər:

Birincisi, İrana daxili narazılıq salaraq rejim daxilində qeyri‑müəyyənlik yaratmaq və bununla Xameneinin Allah tərəfindən təyin olunmuş rəhbər obrazını zədələyərək sıravi iranlıları inamsızlaşdırmaq;

İkincisi, İsrail‑ABŞ‑Ərəb müttəfiqlərinə Tehranın “diplomatik durğunluqdan çıxması”na dair ümidi yaşatmaq, eyni zamanda öz gücünü nümayiş etdirmək.

Politoloq bildirib ki, son aylar Vaşinqton və Tehranın çox məhdud, mərhələli anlaşmalar – məsələn neft satışı, nüvə proqramına dair texniki razılaşmalar, bəzi sanksiyaların hissə‑hissə götürülməsi kimi sahələrdə işləri davam etdirilir:

“Lakin birbaşa dövlət başçıları səviyyəsində danışıqlar mərhələsi hələlik gündəmdə deyil. Xameneinin faktiki olaraq diplomatik “hərbi” kontradiktorlara cavab roluna girib dəhliz açıqlaması verməsi səbəbindən belə bir addım ideoloji baxımdan tamamilə yersiz görünür və daxildə siyasi böhrana yol açacaq.

Nəticə olaraq, İrana dair bu tip “sensasional” paylaşımlar kəşfiyyat müharibəsinin bir elementi kimi qəbul edilməlidir. Hazırda rəsmi mənbələr iddianı hələ təsdiq etmədiyi üçün onun gerçəkliyi çox şübhəlidir. Ən real ssenari odur ki, Tehran “özbaşına güzəşt” deyil, mərhələli “kompromis anlaşma” siyasətini davam etdirəcək, ancaq ABŞ və İsraillə birbaşa dialoq, hələ ki, yalnız iddia silsiləsində qalır. Fikrimcə, ABŞ B2 bombardımançı təyyarələri ilə İranın nüvə obyektlərinə zərbə endirdikdən sonra İran tərəfi ciddi olaraq danışıqlar barədə düşünməlidir”.