ain.az xəbər verir, Bakivaxti saytına əsaslanaraq.
Bir neçə günlük silahlı qarşıdurmadan sonra İran və İsrail arasında münaqişənin dayandığı açıqlansa da, bu, problemin həll olunduğu anlamına gəlmir.
Müharibədən sonra hər iki tərəf özünü qalib elan etsə də, real mənzərə çox daha mürəkkəbdir: İsrail bəzi nüvə obyektlərini sıradan çıxardığını iddia edir, İran isə bu hücumların strateji nəticə vermədiyini bildirərək, siyasi mövqeyini qoruduğunu vurğulayır. Əslində isə tərəflər arasında hərbi eskalasiya yerini diplomatik və texniki səviyyəli təmaslara verib.
Atəşkəsin əldə olunmasında əsas rol ABŞ-yə məxsusdur. Vaşinqton, hərbi toqquşmanın regional sabitliyi pozacağından ehtiyat edərək tərəfləri müvəqqəti sakitliyə razı sala bildi. Bu sakitliyin fonunda hazırda aparılan danışıqlar genişmiqyaslı deyil, əsasən qapalı kanallar vasitəsilə, selektiv və məhdud mövzular ətrafında gedir. ABŞ üçün əsas məqsəd İranın nüvə fəaliyyətini dayandırmaq və İsrailin təhlükəsizlik zəmanətlərini qorumaqdır. Bu isə balanslaşdırılmış güzəşt paketlərinin hazırlanmasını tələb edir.
Hazırda müzakirəyə çıxarılan əsas məsələlər bunlardır: İranın uranı silah səviyyəsinə çatdırmaması və qarşılığında bir sıra iqtisadi sanksiyaların yüngülləşdirilməsi; İsrailin regional hava hücumlarını məhdudlaşdırması müqabilində İranın Hizbullah və digər proksi qüvvələrə silah tədarükünü azaltması; Hörmüz boğazı və enerji marşrutları üzərində beynəlxalq təminat mexanizmlərinin tətbiqi.
Bu prosesdə regional güclərin mövqeyi də fərqlidir. Körfəz ölkələri münaqişənin dayanmasını müsbət qarşılayır, lakin İranın tam zəiflədiyinə əmin deyillər. Çin və Rusiya Tehrana dəstəyini artıraraq ABŞ-İsrail cəbhəsinin qarşısında geosiyasi mövqe qazanmaq istəyir. Avropa isə bu vəziyyəti enerji bazarlarının sabitliyi və nüvə təhlükəsizliyi kontekstində qiymətləndirir.
Bununla belə, atəşkəs sülh deyil. Rəqib tərəflər hazırda sadəcə nəfəs alır, mövqelərini yenidən dəyərləndirir və özlərini növbəti raunda hazırlayır. Kiber müharibə, Livan və Qəzzadakı proksi strukturlar vasitəsilə təsir oyunu davam edir. Bu səbəbdən hazırkı vəziyyəti daha çox “gizli müharibənin diplomatik fasiləsi” kimi qiymətləndirmək olar.
İran və İsrail arasında baş verən son qarşıdurma dayansa da, bu münaqişənin kökləri aradan qalxmayıb. ABŞ-ın vasitəçiliyi situasiyanı müvəqqəti sabitlik mərhələsinə gətirib, lakin əgər tərəflər arasında əsaslı razılaşma əldə olunmasa, region yeni bir toqquşmaya yenidən çox tez qayıda bilər. Diplomatik pauzanın sülhə çevrilməsi isə hələ də qeyri-müəyyən olaraq qalır.
Züriyə Qarayeva
Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün ain.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
