ABŞ prezidenti Donald Tramp son çıxışlarının birində Hindistanı Rusiya neftini alıb satmaqda ittiham edib. O, bunun davam edəcəyi təqdirdə Dehlini tarifləri əhəmiyyətli dərəcədə artırmaqla təhdid edir. “Reuters” xəbər agentliyinin son məlumatına görə, Hindistanın ən böyük neft idxalçılarından biri Rusiyadan “qara qızıl” tədarükünü əvəz etmək üçün artıq ABŞ, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Kanadadakı ixracatçılarla müqavilələr imzalayıb. Buradan belə qənaətə gəlmək olar ki, Trampın təhdidləri artıq öz təsirini göstərməyə başlayıb.
Bəs, alıcılar Rusiya neftindən “üz döndərməyə” davam edərsə bu, “qara qızıl”ın qiymətinə və ümumi neft bazarına necə təsir göstərəcək?
Məsələ ilə bağlı Publika.az-a açıqlama verən enerji məsələləri üzrə ekspert Zəfər Vəliyevin sözlərinə görə, Hindistan ABŞ və Avropanın davamlı təzyiqləri səbəbindən Rusiyadan xam neft idxalını sonlandıra bilər:
“ABŞ prezidenti Donald Tramp Hindistanı böyük həcmdə Rusiya neftini almaqda və mənfəət üçün satmaqda ittiham edərək, ölkəni Ukrayna xalqının milli faciəsinə biganə yanaşmaqda günahlandırır. ABŞ-ın daimi təzyiqinə baxmayaraq, Hindistan 2024-cü ildə Rusiyadan 64 milyard dollar dəyərində 87,5 milyon ton xam neft, 5,1 milyon ton isə neft məhsulu idxal edib. Rusiya neftinin davamlı idxalı cari ildə də davam edib və bu yay mövsümündə Rusiyadan gündəlik idxal həcmləri 1,5 milyon bareldən yuxarı səviyyədə saxlanılıb.
Hindistan rəsmiləri Rusiyadan xam neft idxalını ölkənin enerji təhlükəsizliyi və qlobal neft bazarlarında qiymətlərin sabit və əlçatanlığı ilə əlaqələndirməyə çalışırlar. Buna baxmayaraq Hindistan ABŞ və Avropanın davamlı təzyiqlərinə görə Rusiyadan xam neft idxalını sonlandıra bilər. Bununla bağlı Hindistanın neft naziri Hardip Sinqx Puru bəyan edib ki, ölkəsi uzun müddətdir neft tədarükünü şaxələndirərək, təchizatçı ölkələrin sayını 27-dən 40-a çatdırıb”.
Ekspert qeyd etdi ki, Rusiya mənşəli xam neftin ixracına maneə olan qaydalar neft bazarlarında da öz mənfi təsirini göstərəcək:
“Xüsusən də “Urals” markalı neftin Hindistan və Asiya-Sakit okean enerji bazarlarına daxil olmasına qoyulan sərt qadağalar neft bazarlarına təsirsiz ötüşməyəcək. Təkcə 2024-cü ildə Hindistanın idxalında Rusiya neftinin iştirak payı 37 faiz təşkil edibsə, qısa zaman kəsiyində bu həcmləri alternativ mənbələr hesabına əvəzləmək olduqca çətindir.
Rusiya mənşəli xam neftin Hindistana tədarükünə son qoyularsa, bu ilk növbədə bazarda yüngül-ağır neft balansının pozulmasına, emal güclərində emal marjının aşağı düşməsinə səbəb ola bilər. Rusiyanın beynəlxalq ixrac qabiliyyətinin məhdudlaşması neft qiymətlərinə də təsirsiz ötüşməyəcək. Yaxın zamanda qiymətlərdə qismən sıçrayış hiss olunacaq”.
Neft sahəsi üzrə tanınmış ekspert, Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri İlham Şabanın sözlərinə görə, Rusiyadan idxal olunan neftin birdən-birə əvəzlənməsi mümkün deyil:
