Rusiyanın Ukraynaya qarşı hərbi əməliyyatlara başlamasından sonra bəzi Müstəqil Dövlətlər Birliyi (MDB) ölkələrinə “pul axını” kəsilib və bunun nəticələri müzakirə və spekulyasiya mövzusuna çevrilib.
Hafta.az-ın RBC-ya istinadən yazdığına görə, 2022-ci ildə Rusiyadan MDB ölkələrinə kapital və insanların qəfil axını region ölkələrinin iqtisadiyyatında qısamüddətli artım yaradıb. Xüsusilə Ermənistan, Qırğızıstan və Qazaxıstan kimi ölkələr Rusiya şirkətlərinin yerdəyişməsi və fərdi pul köçürmələrinin artması sayəsində əhəmiyyətli valyuta axını gördü. Lakin 2025-ci ilə qədər həm bu maliyyə axını, həm də rusiyalı miqrantların sayı azalmağa başlayıb. Məsələn, Cənubi Qazaxıstanda yeni rus köçürmələrinin sayı iki il ərzində 300 mindən 80 minə qədər azalıb.
Ermənistan Mərkəzi Bankı bildirir ki, 2022-ci illə müqayisədə pul daxilolmalarında cüzi azalma müşahidə edilsə də, tendensiya tam olaraq geri çəkilməyib. Ölkənin yerli valyutası dram 2022-ci ildən bəri ən sabit regional valyutalardan biri olaraq qalır. Bununla belə, analitiklər vurğulayırlar ki, valyuta axınları bir çox müxtəlif sektorlara yayıldığı və bir mənbədən asılılıq olmadığı üçün dramatik “Holland xəstəliyi” inkişaf etməyib. Bu kontekstdə Ermənistan həm ticarət, həm də maliyyə axını baxımından regionun ən gəlirli ölkələrindən biri kimi önə çıxır.
Bunun əksinə olaraq Özbəkistan və Tacikistan kimi ölkələrdə Rusiyadan gələn investisiyalar azalmağa başlayıb. Ekspertlər bu tendensiyanı Rusiya şirkətlərinin Qərbin sanksiyalarına əməl etmək üçün boş dayanması və MDB ölkələrində bank qanunvericiliyinin sərtləşdirilməsi ilə əlaqələndirirlər.
2025-ci ilin birinci rübündə Qırğızıstana birbaşa xarici investisiyalar 40 faiz artarkən, Qazaxıstan 47 faiz azalma yaşadı. Bu, regiona investisiyaların istiqamətini dəyişdiyini və Rusiya kapitalının daha seçici hərəkət etdiyini göstərir. Ekspertlər prosesin iki əsas ssenariyə açıq olduğunu düşünürlər: "Rusiya Qərblə münasibətlərini normallaşdırarsa, müəyyən kapital axını geri qayıda bilər, lakin MDB ölkələri ilə yeni qurulmuş ticarət və maliyyə əlaqələri tamamilə yox olmayacaq. Əksinə, sanksiyalar daha da sərtləşərsə, region ölkələrinin iqtisadi artım sürəti aşağı düşə və ya iqtisadi, həm də ikinci formada sanksiyalara məruz qala bilər. Rusiyadan asılılıq yenidən müəyyən edilməli olacaq”.
