İran və İsrail arasında hərbi eskalasiya insanların həyaını təhdid edir, radiasiya qəzaları riskini artırır.
Modern.az xəbər verir ki, bunu Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin baş direktoru Rafael Qrossi deyib.
Onun sözlərinə görə, İranın Natanz şəhərindəki yanacaq zənginləşdirmə zavoduna hücum nəticəsində onun yerüstü binaları dağıdılıb.
Obyektin enerji infrastrukturu da məhv edilib: yarımstansiya, əsas enerji təchizatı binası, qəza və ehtiyat enerji sistemləri.
Həm pilot, həm də əsas zənginləşdirmə zavodlarının yerləşdiyi kaskadların yeraltı zalında fiziki təsir əlamətləri yoxdur. Lakin güc itkisi orada yerləşən sentrifuqaları zədələyə bilər.
Natanz kompleksindən kənarda radiasiya səviyyəsinin dəyişməz və norma daxilində qalması əhaliyə və ətraf mühitə heç bir xarici radioloji təsirin olmadığını göstərir.
Natanz obyektinin özündə radioloji və kimyəvi çirklənmə var. Sahədəki nüvə materiallarının təbiətini nəzərə alaraq, uran heksaflorid, uranilftorid və hidrogen flüoridinin tərkibində olan uran izotoplarının yayılması mümkündür. Əsasən alfa hissəcikləri şəklində olan radiasiya uranın tənəffüs yolu ilə qəbulu təhlükəlidir. Bununla belə, bu risk şəxsi tənəffüs qoruyucu vasitələrdən istifadə etməklə effektiv şəkildə idarə oluna bilər. Sahədə əsas təhlükə su ilə təmasda olan uran heksaflorid və flüor birləşmələrinin kimyəvi toksikliyi ilə bağlıdır.
Fordo yanacaq zənginləşdirmə qurğusunda və ya Hondabada tikilməkdə olan ağır su reaktorunda heç bir ziyan aşkar edilməyib. Buşehr atom elektrik stansiyası və Tehran tədqiqat reaktoru da vurulmayıb və zədələnməyib.
İsfahan nüvə obyektində 4 bina zədələnib: mərkəzi kimya laboratoriyası, uran emalı zavodu, Tehran reaktoru üçün yanacaq istehsalı zavodu və UF4-ün uran metalına çevrilməsi üçün tikilməkdə olan obyekt. Natanzda olduğu kimi, obyektdən kənarda da radiasiya səviyyəsi dəyişməz qalıb.
Qrossimim sözlərinə görə, bu çətin və qeyri-sabit şəraitdə Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin obyektlərin vəziyyəti ilə bağlı vaxtında texniki məlumat alması son dərəcə vacibdir.
“Bunsuz biz radiasiya vəziyyətini, əhaliyə və ətraf mühitə mümkün təsirləri dəqiq qiymətləndirə, lazımi yardımı göstərə bilmərik”.
"Agentlik İrandakı mövcudluğunu davam etdirəcək. Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsi ilə nəzərdə tutulmuş təminatlara əsasən yoxlamalar təhlükəsizlik şərtləri imkan verən kimi bərpa olunacaq. Mən yerində olan müfəttişlərlə şəxsən əlaqə saxlayıram. Onların təhlükəsizliyi bizim əsas prioritetimizdir və onların zərər görməməsi üçün hər cür səy göstərilir. Mən dərhal səfərə çıxmağa və nüvə obyektlərinin sülhün mühafizəsini təmin etmək üçün bütün tərəflərlə danışıqlar aparmağa hazıram. Agentliyin mandatına uyğun olaraq nüvə enerjisi ilə bağlı ehtiyac yaranarsa, biz İrana təkcə müfəttişləri deyil, həm də nüvə təhlükəsizliyi üzrə mütəxəssisləri göndərməyə hazırıq”.
Qrossi vurğulayıb ki, hərbi eskalasiya həyatları təhdid edir, insanlar və ətraf mühit üçün ciddi nəticələrə səbəb olan radiasiya qəzaları riskini artırır və İranın nüvə silahı əldə etməməsini təmin edən diplomatik həll yolunda çox ehtiyac duyulan irəliləyişi ləngidir.
“Mən bütün tərəfləri gərginliyin daha da artmasının qarşısını almaq üçün maksimum təmkin nümayiş etdirməyə çağırıram. Keçən həftə Rəhbərlər Şurası İranın təminat öhdəlikləri ilə bağlı mühüm qətnamə qəbul edib. Mən bütün mümkün diplomatik kanallardan istifadəni təşviq edirəm və İranda vəziyyəti qiymətləndirmək, təhlükəsizliyi və nüvə silahlarının yayılmamasını təmin etmək üçün şəxsi səfər də daxil olmaqla, kömək etməyə hazır olduğumu bir daha bəyan edirəm”.
“Sülh naminə ən yaxşı yolu tapmaq üçün hər iki tərəflə dialoqumu davam etdirəcəyəm və Üzv Dövlətləri bu işdə məni dəstəkləməyə çağırıram. Diplomatiyanın həmişə vaxtı və yeri var”, - deyə Qrossi vurğulayıb.
