Kartla alış-veriş zamanı qüsurlu malın geri qaytarılması prosesində bankların ödənişi gecikdirməsi alıcılar arasında ciddi narahatlıq yaradıb.
AzPost.az xəbər verir ki, banklar geri qaytarılma əməliyyatı üçün müştərilərə bəzi hallarda 30 təqvim günü gözləmə müddəti tətbiq edir. Bu isə nağdsız ödənişlərin təşviqi istiqamətində aparılan dövlət siyasətinə zidd mənzərə formalaşdırır.
Məsələyə dair araşdırmalar göstərir ki, hazırkı qanunvericilikdə geri qaytarılmanın bu qədər uzun müddətə icra edilməsi ilə bağlı konkret tələb yoxdur. “Nağdsız hesablaşmalar haqqında” Qanun və “Ödəniş xidmətləri və ödəniş sistemləri haqqında” Qanun banklara əməliyyatların şəffaf və operativ aparılması öhdəliyi qoyur. Lakin bəzi banklar daxili prosedurlar səbəbi ilə vəsaitin karta qaytarılmasını həftələrlə ləngidirlər.
Mərkəzi Bankın ödəniş kartlarının emissiyası və istifadə qaydaları da geri qaytarılma üçün 30 günlük limit müəyyən etmir. Müvafiq qaydalar yalnız əməliyyatın düzgün icrasını, risklərin idarə olunmasını və ödəniş xidmətlərinin fasiləsizliyini tənzimləyir. Ekspertlər bildirirlər ki, bu müddətin uzadılması daha çox bankların öz daxilində tətbiq etdiyi mexanizmlərdən irəli gəlir.
İstehlakçı hüquqlarına görə qüsurlu mal geri qaytarıldıqdan sonra alıcı ödənişin gecikdirilmədən bərpa olunmasını tələb etmək hüququna malikdir. Satıcı malın qüsurlu olduğunu təsdiq etdiyi halda bankın prosesdə əlavə gecikmə yaratması alıcının hüquqlarının faktiki olaraq pozulmasına gətirib çıxarır. Bu isə vətəndaşların nağdsız ödənişə etimadını zəiflədir.
Mütəxəssislər hesab edirlər ki, geri qaytarma əməliyyatlarının uzun müddətə icra olunması alıcıları nağdsız ödənişdən uzaqlaşdırır və nağd ödənişə qayıtmağa sövq edir. Bu isə Dövlət Vergi Xidmətinin rəqəmsal ödənişlərin payını artırmaq siyasətinə zidd nəticələr yaradır.
Araşdırmalar göstərir ki, banklar geri qaytarılma prosesini sürətləndirmək üçün texniki və inzibati prosedurları optimallaşdırmalıdırlar. Həmçinin Mərkəzi Bank tərəfindən bu sahədə vahid standartın müəyyən edilməsi və bankların fərqli qaydalar tətbiq etməsinin qarşısının alınması zəruri hesab olunur.
Sahə üzrə ekspertlər bildirirlər ki, vətəndaşların kartla edilən ödənişin geri qaytarılması üçün bir ay gözləməsi heç bir hüquqi norma ilə əsaslandırılmır və bu praktika nağdsız ödənişlərin inkişafına mane olan amillərdən biridir.
