Vətən Müharibəsi zamanı Müdafiə Nazirliyinin hərbi fotoqrafı kimi fəaliyyət göstərən Natiq İsayev cəbhənin müxtəlif istiqamətlərində döyüşləri lentə alıb. O çəkilişlər zamanı rastlaşdığı risklər, yayımlanmayan fotolar və yadda qalan hadisələr barəsində anews.az-a müsahibəsində bildirib.
İlk foto – gecə saatlarında, səngərdə...
“İlk foto yerləşmə prosesi zamanı çəkildi. Səngərlərə, postlara, texnika yerləşən mövqelərə daxil olurduq. Bu, səhərə yaxın saatlarda baş verirdi. Biz ora mülki jurnalist kimi yox, hərbi müxbir olaraq daxil olmuşduq. Rəhbərliyin əmrinə əsasən bütün döyüşlər əvvəlindən sonuna qədər çəkilməli və işıqlandırılmalı idi. Çəkilişlər iki əsas istiqamətdə həyata keçirilib və texniki hazırlıq əvvəlcədən tamamlanmışdı,” – o bildirib.
Ən riskli an - qəzet paylayarkən atəşə tutulduq...
İsayev deyir ki, Füzuli rayonu istiqamətində döyüşlər zamanı əsgərlərə qəzet paylamaq tapşırığı verilmişdi. Qəzetin üz səhifəsində “Qalib Azərbaycan əsgəri” başlıqlı məqalə yer alırdı.
“Qəzetləri aparanda düşmənin atəşinə məruz qaldıq. Qısa müddətdən sonra təhlükəsiz əraziyə çəkildik. Sonradan məlum oldu ki, dayandığımız yerlər hədəfə alınmışdı. Qarşı tərəfin atəşi çox dəqiq idi,” – fotoqraf qeyd edib.
Ordu ruhunu işıqlandırmaq və əbədiləşdirmək əsas məqsəd olub
İsayev bildirir ki, onun əsas məqsədi ordunun döyüş qabiliyyətini və mənəvi ruhunu işıqlandırıb dünyaya çatdırmaq idi.
“Əsgərlər çətin iqlim şəraitinə baxmayaraq yüksək ruh yüksəkliyi nümayiş etdirirdilər. Hər yeni azad olunan kənd və rayon döyüşçülərdə motivasiya yaradırdı. Bu qələbə əzmini göstərmək istəyirdim. Fotolar yalnız vizual deyil, sənəd xarakteri daşıyır,” – o əlavə edib.
Bəzən kameranı endirib yalnız müşahidə edirdim
“10 kadr çəkəndə əlavə 10-15 anı sadəcə izləyirdim. Bunu atəşin istiqamətini müəyyənləşdirmək üçün edirdim,” – o vurğulayıb.
Təsirli an: ata və oğulun şəhid olması
“Atanın özü hərbçi idi, oğlu isə könüllü olaraq ordu sıralarına qatılmışdı. Onlarla bir saat əvvəl söhbət etmişdim. Bir neçə saat sonra oğulun, bir neçə gün sonra isə atanın şəhid olduğu xəbərini aldım. Bu an mənim üçün çox təsirli oldu,” – İsayev söyləyib.
Bəzi fotolar çəkildi, amma yayımlanmadı
İsayev qeyd edir ki, müharibədə çəkilən bütün fotolar yayımlana bilməz.
“Bəzi fotoların yayımı hərbi baxımdan riskli idi. Çünki həmin görüntülərdə strateji mövqelər, xəritələr, sənədlər əks olunmuşdu. Belə görüntülər yayımlanmadan əvvəl ciddi filtrdən keçir və bir başa rəhbərliklərin nəzarətində idi. Bəziləri isə ümumiyyətlə paylaşılmadı,” – o qeyd edib.
Tanınma və məhdudiyyətlər
İsayevin fotoları Bakı metropoliteninin " 8 Noyabr" və digər stansiyaları da daxil olmaqla müxtəlif ictimai məkanlarda nümayiş olunur.
“Müəllif kimi bəzi şəkillərim qeyd olunub, bəziləri isə sadəcə arxiv üçün saxlanılıb. Hərbi xidmət olduğuna görə müəyyən məhdudiyyətlər mövcuddur,” – o əlavə edib.
Məşhurluq yox, məsuliyyət ön plandadır
“Bəzən insan bir anı çəkib paylaşmaq istəyir, amma bu, hərbi təhlükəsizlik baxımından mümkün olmur. Tanınmaq hərbi fotoqraf üçün məqsədi deyil", - o bildirib.
Çəkib dərhal sildiyim fotolar olub...
O etiraf edir ki, döyüş zamanı düşmənə aid sənədlər və xəritələr görüntülərə düşüb. Belə hallarda fotolar dərhal məxfilik məqsədilə silinib.
Ermənistan hərbçiləri ilə qarşılaşmalar
“Qubadlı istiqamətində Azərbaycan əsgərinin formasını geyinmiş düşmən qarşımıza çıxdı və bizi səhv istiqamətə yönləndirdi. O bizi pusquya salmaq istəyirdi. Yaxın istiqamətdə hərbçilərimiz olmasaydı, nəticələr fərqli ola bilərdi,” – o deyib.
Şuşa məscidində qoyun-quzu saxlanılması
İsayevin yadında qalan ən konkret görüntü isə Şuşa məscidində qoyun və quzuların saxlanılması və bir çox tarixi abidələrin məhv edilməsi idi.Bunlar görüntülərdə əks olunub.
“Həm də Vaqifin məqbərəsi, Bülbülün və Natəvanın evləri tamamilə dağılmışdı. Bu mənzərələr müharibənin dağıdıcı təsirini vizual olaraq ortaya qoyurdu,” – o bildirib.
Gülnar Nazimqızı
Materialda yayımlanan fotolar fotoqraf tərəfindən xüsusi olaraq Anews.az təqdim edilib və mətbuatda ilk dəfə yayımlanır.
