Bakıda “Azerbaijan and Armenian Issue in the Caucasus” (“Azərbaycan və Qafqazda erməni məsələsi”) adlı yeni elmi monoqrafiyanın təqdimatına həsr olunmuş tədbirlər keçirilib. Kitabın müəllifi Qafqaz Tarixi Mərkəzinin direktoru, UNESCO kafedrasının dosenti, tanınmış tarixçi Rizvan Hüseynovdur.
XQ xəbər verir ki, monoqrafiyanın ingilis dilində nəşr edilən ilk rəsmi təqdimatı oktyabrın 6-da keçirilən Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində baş tutub və 50-dən çox qonaq iştirak edib.
Tədbirdə müəllif Rizvan Hüseynovla yanaşı, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Tarix İnstitutunun sektor müdiri, tarix elmləri doktoru, professor Nigar Gözəlova, arxeoloq-bərpaçı, Pavlodar Dövlət Universitetinin UMAI Mədəni İrsin Konservasiyası və Bərpası üzrə Beynəlxalq Laboratoriyasının rəhbəri Tatyana Krupa, eləcə də “Şərq-Qərb” nəşriyyatının direktoru Sevil İsmayılova çıxış ediblər.
Oktyabrın 8-də monoqrafiyanın ikinci təqdimatı keçirilib. Təqdimat Bakıda keçirilən AZHAB Forum (“Sürətlə dəyişən dünyada halal sənaye dayanıqlılığın mənbəyi kimi”, “Halal Industry as a Source of Resilience in the Rapidly Changing World”) adlı beynəlxalq forum çərçivəsində təşkil olunub.
Rizvan Hüseynovun çıxışı forumun elmi proqramının mühüm hissəsinə çevrilib və eyni zamanda mədəni diplomatiya aktı kimi diqqət çəkib. O, bildirib ki, məhz belə görüşlər Azərbaycanı elm, mədəniyyət və humanitar dəyərlər vasitəsilə təqdim etməyə imkan yaradır.
Monoqrafiyanın hazırlanması on ildən artıq bir müddət ərzində davam edib və 400-dən çox mənbəyə əsaslanır. Əsərdə Azərbaycanın Qafqazdakı tarixi ərazilərinə xüsusi diqqət yönəldilib. Müəllifin fikrincə, bu ərazilər son iki əsr ərzində erməni tarixşünaslığından sistematik şəkildə “silinib” və təhrif edilib.
Kitabın əsas mövzularından biri erməni orta əsr mənbələrinin etibarlılığının tənqid edilməsidir. Hüseynovun qənaətinə görə, müasir erməni tarix narrativlərinin böyük hissəsi hələ də bu mənbələrə əsaslanır. Bu mətnlərin bir çoxu sonradan dəyişdirilmiş, əlavələr edilmiş və tarixi reallıqlara uyğun gəlməyən saxtalaşdırmalarla zənginləşdirilmişdir. Lakin buna baxmayaraq, məhz həmin mənbələr hələ də akademik və tədris dairələrində, həmçinin beynəlxalq mədəni layihələrdə istifadə olunur və bu, Qafqaz tarixinin obyektiv qavrayışını təhrif edir.
Kitabda, həmçinin erməni tərəfinin əsrlər boyu elm, incəsənət, din və təhsil vasitəsilə apardığı sistemli təbliğat fəaliyyətinin geniş təsviri təqdim olunur. Müəllifin fikrincə, bu fəaliyyətin məqsədi qonşu xalqların mədəni, mənəvi və tarixi irsinin mənimsənilməsi olub. Hüseynovun bu narrativləri elmi dəqiqliklə və faktlara əsaslanaraq təkzib etməsi bu əsəri xüsusilə aktual və dəyərli edir.
Rizvan Hüseynov təkcə tarixçi-alim deyil, həm də sülhməramlı fəaliyyətlərdə fəal iştirak edir. O, beynəlxalq elmi və mədəni layihələrə rəhbərlik edir, UNESCO və digər nüfuzlu təşkilatlarla əməkdaşlıq aparır. Onun rəhbərliyi altında UNESCO kafedrası nəzdində “Günəşi axtararkən” beynəlxalq işçi qrupu və Gürcüstanda fəaliyyət göstərən “All-Caucasus House” adlı sülhyaratma təşkilatı fəaliyyət göstərir. Hüseynovun missiyası Qafqaz xalqları arasında qarşılıqlı anlaşmanın möhkəmləndirilməsi və tarixi həqiqətin müdafiəsidir.
Beləliklə, “Azərbaycan və Qafqazda erməni məsələsi” təkcə elmi əsər deyil. Bu, faktlara və arxiv materiallarına əsaslanan intellektual silahdır. Kitab regionun mürəkkəb keçmişinə obyektiv yanaşma formalaşdırmaq istəyən gələcək nəsillər üçün etibarlı dayaq rolunu oynayır.
