Türkiyədə son illərin ən genişmiqyaslı hüquqi əməliyyatlarından biri həyata keçirilib.
Musavat.com xəbər verir ki,İstanbul Küçükçekmece Cumhuriyyət Başprokurorluğunun rəhbərliyi ilə aparılan istintaq çərçivəsində Can Holding-in 121 şirkətinə əl qoyulub. Əməliyyat zamanı holding rəhbərləri Mehmet Şakir Can və Kemal Can, həmçinin menecer Mehmet Kenan Tekdağ da daxil olmaqla 10 nəfər barəsində həbs qərarı çıxarılıb. Onlara qarşı “suç örgütü qurmaq”, “vergi qaçaqçılığı”, “nitelikli dolandırıcılıq” və “qara pul aklama” kimi ağır ittihamlar irəli sürülüb.
Əldə edilən məlumata görə, əməliyyat çərçivəsində dövlətin maliyyə nəzarət qurumları – MASAK və digər audit orqanlarının hazırladığı hesabatlar həlledici rol oynayıb. Bu sənədlərdə göstərilib ki, Can Holding uzun müddət “ortaklara borçlar” adı altında fiktiv əməliyyatlar aparıb, qanunsuz gəlirləri müxtəlif şirkətlər arasında ötürərək izini gizlədib və vergi yükünü azaltmaq üçün saxta sənədlərdən istifadə edib. Hətta bəzi hallarda Varlık Barışı Kanunu istismar olunaraq, qeyri-qanuni pulların sistemə daxil edilməsi və aklanması həyata keçirilib.
Əməliyyatın ən diqqətçəkən tərəfi isə media və təhsil sektorlarına uzanmasıdır. Belə ki, Can Holding son illərdə ard-arda etdiyi satınalmalarla Habertürk, Show TV və Bloomberg HT kimi böyük media qurumlarını nəzarətinə götürmüşdü. Həmçinin 2019-cu ildə İstanbul Bilgi Universitetini, 2022-ci ildə isə Doğa Kolejini öz bünyəsinə qatmışdı. İndi həmin şirkətlərə də dövlət tərəfindən əl qoyulub və TMSF-nin idarəçiliyi altına verilib.
Çoxsaylı valideyn və tələbələrin narahatlıqlarını azaltmaq üçün həm YÖK, həm də Milli Eğitim Bakanlığı açıqlama yayaraq bildiriblər ki, təhsil müəssisələrinin fəaliyyəti dayandırılmayacaq, dərslər plan üzrə davam edəcək. İstanbul Bilgi Universiteti də öz bəyanatında tədris prosesində heç bir fasilənin olmayacağını vurğulayıb.
Əlavə olaraq, əməliyyat zamanı jandarma və TMSF yetkililəri Habertürk və Show TV-nin İstanbulun Beyoğlu rayonundakı inzibati binasına daxil olaraq, kompüterləri, maliyyə sənədlərini və digər materialları 11 saatlıq araşdırmaya cəlb ediblər. Əldə olunan sənədlər müsadirə olunaraq istintaq orqanlarına təqdim edilib.
Bu əməliyyatın siyasi və iqtisadi aspektləri də diqqətdən kənarda qalmayıb. Ekspertlərə görə, dövlətin bu addımı təkcə bir holdinqin qanunsuz fəaliyyətinə qarşı mübarizə deyil, həm də bütün sahibkarlara ünvanlanan ciddi mesajdır: qanunsuz yollarla əldə edilən qazanc və qara pullar artıq iqtisadi sistemdə gizlədilə bilməyəcək. Digər tərəfdən, media şirkətlərinə əl qoyulması müxalifət tərəfindən “müstəqil mətbuata təzyiq” kimi dəyərləndirilir. Xüsusilə CHP və İYİ Parti nümayəndələri bildiriblər ki, Habertürk və Show TV hadisəsi yalnız iqtisadi əməliyyat deyil, həm də “media azadlığına ciddi müdaxilədir”.
Lakin hökumətə yaxın çevrələr bunun əksini düşünür: onlara görə, məsələ sırf maliyyə cinayətləri ilə bağlıdır və dövlətin məqsədi ictimaiyyət qarşısında “qanunsuz maliyyə gücünü” aradan qaldırmaqdır. Bu baxımdan Can Holding əməliyyatı həm daxili auditoriyaya, həm də beynəlxalq investor çevrələrinə ünvanlanmış mesaj daşıyır. Dövlət göstərmək istəyir ki, Türkiyənin iqtisadi sistemi “qara pullardan təmizlənir” və qanunsuz sərvətlər artıq toxunulmaz deyil.
Bununla yanaşı, iqtisadi müşahidəçilər xəbərdarlıq edirlər ki, bu cür genişmiqyaslı əl qoymalar investorların “siyasi risk” narahatlığını da artırır. Xüsusilə Avropa və ABŞ mediası artıq hadisəni “media azadlığı prizması”ndan şərh etməyə başlayıb. Bu isə məsələnin beynəlxalq imic tərəfini gündəmə gətirir.
Nəticə etibarilə, Can Holding əməliyyatı Türkiyənin maliyyə, media və təhsil sektorunda yeni güc balansı yaradır. Maliyyə baxımından – dövlət qara pullara qarşı mübarizədə yeni mərhələyə keçir. Media baxımından – Habertürk və Show TV kimi qurumların gələcək redaksiya siyasəti ölkənin informasiya azadlığının göstəricisi olacaq. Təhsil baxımından – minlərlə tələbə və müəllimin taleyi dövlətin idarəçilik qabiliyyətini sınağa çəkəcək. Siyasi baxımdan isə bu hadisə iqtidarın güc nümayişi, müxalifətin isə media azadlığı üzərindən təzyiq arqumentinə çevrilib.
Bu əməliyyatın gələcəkdə necə nəticələnəcəyi, Can Holding-in taleyi, eləcə də Türkiyənin media və təhsil sektorlarının hansı istiqamətdə inkişaf edəcəyi hələlik açıq qalır. Amma bir həqiqət artıq dəyişməzdir: Can Holding əməliyyatı Türkiyədə yalnız bir şirkətə qarşı yox, bütün iqtisadi və siyasi sistemə verilmiş mesaj kimi tarixə düşəcək.
Musavat.com
