Avqustun 22-də Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistan arasında imzalanmış sənədlər regionların inteqrasiyası, nəqliyyat-logistika dəhlizlərinin inkişafı üçün yeni imkanlar açır.
Day.Az xəbər verir ki, bunu Trend-ə müsahibəsində "Ma'no" Araşdırma Təşəbbüsləri Mərkəzinin direktoru, özbək eksperti Bəxtiyor Erqaşev deyib.
Onun sözlərinə görə, üç ölkə prezidentlərinin sammitinin əsas siyasi əhəmiyyəti Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistanın potensialı vasitəsilə iki əsas regionu - Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiyanı birləşdirməkdir.
"Dövlət başçıları öz potensiallarını birləşdirir, yığılmış problemləri həll edir, əməkdaşlığın perspektivlərini müəyyənləşdirirlər. İqtisadi subyektlərin, ölkələrin iqtisadi fəaliyyət subyektlərinin fəaliyyətinin sinxronlaşdırılması istiqamətində addımlar atmadan, region ölkələri arasında əməkdaşlıq, tərəfdaşlıq, xarici iqtisadi dövriyyənin artırılması üçün şərait yaratmadan əməkdaşlığı dərinləşdirmək mümkün deyil", - Erqaşev deyib.
Ekspert vurğulayıb ki, Mərkəzi Asiya və Cənubi Qafqaz regionu ölkələri nəqliyyat və logistika əməkdaşlığının qurulmasında və gücləndirilməsində maraqlıdır ki, bu regionlar Avrasiya məkanını birləşdirən, Çin, Hindistan və Avropa İttifaqı kimi yük formalaşdıran mərkəzləri birləşdirən körpüyə çevrilməlidir.
O həmçinin izah edib ki, Türkmənbaşıda keçirilən görüş vahid əlaqələndirmə mərkəzinin olmaması, limanlar arasında məlumat mübadiləsi üçün operativ sistemin olmaması, mürəkkəb gömrük prosedurları, bərə çatışmazlığı və dəmir yolu infrastrukturunda yaranan tıxaclar kimi institusional, inzibati və infrastruktur problemlərinin praktiki həllinə yönəlib.
Onun sözlərinə görə, aviasiya və gəmiqayırma sahəsində birgə fəaliyyətə dair sazişlər konkret praktiki problemləri, o cümlədən Xəzər dənizinin sahilləri arasında konteyner gəmiləri və bərə flotiliyalarının yaradılmasını həll edir.
"Xəzər dənizindəki limanlar arasında hərəkət edəcək konteyner gəmiləri və bərələrin olmaması səbəbindən Özbəkistanın Xəzərin iki sahili arasında yüklərin daha səmərəli daşınmasını təmin etmək üçün öz flotiliyasını yaratmağa qərar verdiyi barədə bəyanatlar var. Və bu məsələdə Özbəkistan belə gəmilərin inşasında həm Azərbaycan, həm də Türkmənistanla əməkdaşlıq etmək niyyətindədir. Özbəkistan Xəzər dənizindəki dəniz yollarında necə, hansı növ gəmilərin, hansı həcmdə, hansı tutumun qurulması və istismarı ilə bağlı danışıqları artıq başa çatdırır. Ölkələr arasında gəmiqayırma planları mövcuddur, onlar müzakirə olunur və müsbət nəticələr verməlidir ki, dəniz gəmilərinin imkanları artırılsın", - Erqaşev əlavə edib.
Ekspert vurğulayıb ki, Füzuli və Arxadağ şəhərləri arasında qardaşlaşmış şəhər əlaqələrinin yaradılması humanitar əməkdaşlığın, təhsil və mədəniyyət mübadiləsinin inkişafına, region icmaları arasında əlaqələrin möhkəmlənməsinə töhfə verir.
"Humanitar əməkdaşlıq və mübadilə yolunu inkişaf etdirmək lazımdır. Qardaş şəhərlər kimi format isə ölkələr, şəhərlər və icmalar arasında əməkdaşlığı gücləndirmək üçün köhnə, sübut olunmuş və effektiv formatdır. Belə bir bələdiyyə səviyyəsində iş, təbii ki, region ölkələri arasında əlaqələrin inkişafına töhfə verəcək", - o qeyd edib.
Maliyyə qarşılıqlı fəaliyyətə gəlincə, Erqaşev birjalar arasında əməkdaşlıq sazişinin əhəmiyyətini qeyd edib.
"Bölgədəki ölkələrin hər birində mövcud olan əmtəə birjaları bir çox cəhətdən əsas təşkilatlardır. Onların əlaqələri nə qədər möhkəm olarsa, birjalar arasında əlaqələr bir o qədər aydın olar və bu mübadilələr bir-biri üçün nə qədər çox imkanlar açsa, ölkələr arasında xarici ticarətə bir o qədər təkan olar. Əgər operativ və səmərəli əməkdaşlıq qurularsa, biz ticarət dövriyyəsini artıra bilərik. Bu, üç ölkə arasında xarici ticarət əməkdaşlığının dərinləşməsi yolunda ölçülə bilən və görülə bilən çox mühüm praktiki addımdır", - ekspert vurğulayıb.
Politoloqun sözlərinə görə, çoxtərəfli nəqliyyat və logistika təşəbbüslərinin uğurla həyata keçirilməsi üçün institusional koordinasiyanı gücləndirmək, inzibati və prosedur maneələri azaltmaq, infrastrukturu inkişaf etdirmək və Xəzər dənizində yük axınlarına təsir edən iqlim dəyişikliyini nəzərə almaq lazımdır.
"Razılaşmaların imzalanması və liderlərin görüşləri hər bir ölkənin bu vəzifələri dərk etdiyini və sinerjinin təmin edilməsi və transxəzər marşrutunun səmərəliliyinin artırılması üçün səyləri birləşdirməyə hazır olduğunun göstəricisidir", - Bəxtiyor Erqaşev fikrini tamamlayıb.
