Bakı. Trend:
Avqustun 22-də Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistan arasındaimzalanmış sənədlər regionların inteqrasiyası, nəqliyyat-logistikadəhlizlərinin inkişafı üçün yeni imkanlar açır.
Bunu Trend-ə müsahibəsində"Ma'no" Araşdırma Təşəbbüsləri Mərkəzinin direktoru, özbək ekspertiBəxtiyor Erqaşev deyib.
Onun sözlərinə görə, üç ölkə prezidentlərinin sammitinin əsassiyasi əhəmiyyəti Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistanınpotensialı vasitəsilə iki əsas regionu - Cənubi Qafqaz və MərkəziAsiyanı birləşdirməkdir.
"Dövlət başçıları öz potensiallarını birləşdirir, yığılmışproblemləri həll edir, əməkdaşlığın perspektivlərinimüəyyənləşdirirlər. İqtisadi subyektlərin, ölkələrin iqtisadifəaliyyət subyektlərinin fəaliyyətinin sinxronlaşdırılmasıistiqamətində addımlar atmadan, region ölkələri arasındaəməkdaşlıq, tərəfdaşlıq, xarici iqtisadi dövriyyənin artırılmasıüçün şərait yaratmadan əməkdaşlığı dərinləşdirmək mümkün deyil", -Erqaşev deyib.
Ekspert vurğulayıb ki, Mərkəzi Asiya və Cənubi Qafqaz regionuölkələri nəqliyyat və logistika əməkdaşlığının qurulmasında vəgücləndirilməsində maraqlıdır ki, bu regionlar Avrasiya məkanınıbirləşdirən, Çin, Hindistan və Avropa İttifaqı kimi yükformalaşdıran mərkəzləri birləşdirən körpüyə çevrilməlidir.
O həmçinin izah edib ki, Türkmənbaşıda keçirilən görüş vahidəlaqələndirmə mərkəzinin olmaması, limanlar arasında məlumatmübadiləsi üçün operativ sistemin olmaması, mürəkkəb gömrükprosedurları, bərə çatışmazlığı və dəmir yolu infrastrukturundayaranan tıxaclar kimi institusional, inzibati və infrastrukturproblemlərinin praktiki həllinə yönəlib.
Onun sözlərinə görə, aviasiya və gəmiqayırma sahəsində birgəfəaliyyətə dair sazişlər konkret praktiki problemləri, o cümlədənXəzər dənizinin sahilləri arasında konteyner gəmiləri və bərəflotiliyalarının yaradılmasını həll edir.
"Xəzər dənizindəki limanlar arasında hərəkət edəcək konteynergəmiləri və bərələrin olmaması səbəbindən Özbəkistanın Xəzərin ikisahili arasında yüklərin daha səmərəli daşınmasını təmin etmək üçünöz flotiliyasını yaratmağa qərar verdiyi barədə bəyanatlar var. Vəbu məsələdə Özbəkistan belə gəmilərin inşasında həm Azərbaycan, həmdə Türkmənistanla əməkdaşlıq etmək niyyətindədir. Özbəkistan Xəzərdənizindəki dəniz yollarında necə, hansı növ gəmilərin, hansıhəcmdə, hansı tutumun qurulması və istismarı ilə bağlı danışıqlarıartıq başa çatdırır. Ölkələr arasında gəmiqayırma planlarımövcuddur, onlar müzakirə olunur və müsbət nəticələr verməlidir ki,dəniz gəmilərinin imkanları artırılsın", - Erqaşev əlavə edib.
Ekspert vurğulayıb ki, Füzuli və Arxadağ şəhərləri arasındaqardaşlaşmış şəhər əlaqələrinin yaradılması humanitar əməkdaşlığın,təhsil və mədəniyyət mübadiləsinin inkişafına, region icmalarıarasında əlaqələrin möhkəmlənməsinə töhfə verir.
"Humanitar əməkdaşlıq və mübadilə yolunu inkişaf etdirməklazımdır. Qardaş şəhərlər kimi format isə ölkələr, şəhərlər vəicmalar arasında əməkdaşlığı gücləndirmək üçün köhnə, sübut olunmuşvə effektiv formatdır. Belə bir bələdiyyə səviyyəsində iş, təbiiki, region ölkələri arasında əlaqələrin inkişafına töhfə verəcək",- o qeyd edib.
Maliyyə qarşılıqlı fəaliyyətə gəlincə, Erqaşev birjalar arasındaəməkdaşlıq sazişinin əhəmiyyətini qeyd edib.
"Bölgədəki ölkələrin hər birində mövcud olan əmtəə birjaları birçox cəhətdən əsas təşkilatlardır. Onların əlaqələri nə qədər möhkəmolarsa, birjalar arasında əlaqələr bir o qədər aydın olar və bumübadilələr bir-biri üçün nə qədər çox imkanlar açsa, ölkələrarasında xarici ticarətə bir o qədər təkan olar. Əgər operativ vəsəmərəli əməkdaşlıq qurularsa, biz ticarət dövriyyəsini artırabilərik. Bu, üç ölkə arasında xarici ticarət əməkdaşlığınındərinləşməsi yolunda ölçülə bilən və görülə bilən çox mühümpraktiki addımdır", - ekspert vurğulayıb.
Politoloqun sözlərinə görə, çoxtərəfli nəqliyyat və logistikatəşəbbüslərinin uğurla həyata keçirilməsi üçün institusionalkoordinasiyanı gücləndirmək, inzibati və prosedur maneələriazaltmaq, infrastrukturu inkişaf etdirmək və Xəzər dənizində yükaxınlarına təsir edən iqlim dəyişikliyini nəzərə almaqlazımdır.
"Razılaşmaların imzalanması və liderlərin görüşləri hər birölkənin bu vəzifələri dərk etdiyini və sinerjinin təmin edilməsi vətransxəzər marşrutunun səmərəliliyinin artırılması üçün səyləribirləşdirməyə hazır olduğunun göstəricisidir", - Bəxtiyor Erqaşevfikrini tamamlayıb.
