Qrenlandiyanın buz təbəqəsinin dərinliklərində səthdə güclü qeyzerlər əmələ gətirməyə və beləliklə də okeana doğru "yarılmağa" qadir olan ərimiş su gölləri var...
Poliqon xəbər verir ki, bunu bir qrup alim tərəfindən Nature Geoscience jurnalında dərc edilmiş yeni araşdırma sübut edir.
Alimlər 2014-cü ilin yayında Qrenlandiyada baş vermiş, bir yerdə ərimiş su axınlarının bərk buz təbəqəsinin altından çıxıb okeana doğru getdiyi hadisəni ətraflı təhlil ediblər. Ümumilikdə, təxminən 90 milyard litr su axdı (istinad üçün, bu miqdarda su təxminən 18-20 ay ərzində Dnepr çayı ilə Qara dənizə axıdılır).
Tədqiqatın aparıcı müəllifi Cud Bovlinqin izah etdiyi kimi, Qrenlandiyada buzaltı göllərin mövcudluğu nisbətən yeni kəşfdir. Buna görə də elm adamları bu suyun necə davranması haqqında hələ də az şey bilirlər. Alimlər əvvəllər hesab edirdilər ki, o, sadəcə olaraq buzlaqın səthindən adanın qayalı bazasına axır, sonra isə buzun altında okeana axır.
Lakin yeni bir araşdırma göstərdi ki, buzaltı göllərdən gələn su təkcə aşağıya deyil, həm də yuxarıya doğru - üzərindəki buz kütləsinin yaratdığı təzyiq altında axa bilər.
Bir sıra peyklər tərəfindən toplanmış məlumatları diqqətlə araşdırdıqdan sonra alimlər buzaltı daşqının 3D modellərini yarada biliblər. Simulyasiyalar göstərdi ki, 2014-cü il iyulun sonlarında Qrenlandiyanın buz təbəqəsinin bir nöqtəsində qeyzer "partlayıb": buzaltı göldən gələn su buz təbəqəsində 2 kvadrat kilometr enində və təxminən 85 metr dərinliyində dəlik açıb. Sonrakı 10 gün ərzində buzun altından böyük miqdarda su bu dəlikdən okeana doğru axır.
Bu tapıntılar nəinki ərimiş suyun okeana sızmadan əvvəl adətən buz təbəqəsindən necə axması ilə bağlı əvvəlki gözləntilərə ziddir, həm də buz təbəqəsinin tam dərinliyinə qədər donduğunu güman edən köhnə modellərə ziddir.
Poliqon.info
