ABŞ prezidenti Donald Trampın tariflərinin Avropa İttifaqı (Aİ) və Çini yaxınlaşdıracağını proqnozlaşdıranlar yanıldılar. Brüssel Vaşinqtonla Pekinin tələbləri arasında qalıb.
Hafta.az-ın yazdığına görə, Aİ rəsmiləri bir tərəfdən ABŞ-la razılığa gələrək ticarəti qorumağa çalışsalar da, həm də Pekini Rusiyaya dəstəyi dayandırmağa, Çin sənayeçilərinə bu qədər dövlət stimulu verməməyə və ucuz malların Avropanı daşmasına mane olmağa inandırmağa çalışırlar.
Bu ayın sonunda Pekində Aİ-Çin sammitinin keçiriləcəyi gözlənilir. “The New York Times” yazır ki, Aİ-Çin münasibətlərinin 50-ci ildönümündə keçiriləcək bu sammitdən gözləntilər aşağıdır.
Avropa İttifaqının xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Kaja Kallas və Çinin xarici işlər naziri Vanq Yinin həmsədrliyi ilə keçən həftə Brüsseldə keçirilən 13-cü Strateji Dialoq toplantısı üçün bir araya gələn iki tərəf arasında fikir ayrılığı diqqət çəkib. Çin görüşün konstruktiv keçdiyini iddia etsə də, Aİ problemli məqamları vurğulayıb.
Kallas daha bərabər rəqabəti təmin etmək üçün ticarət əlaqələrinin yenidən balanslaşdırılmasına, nadir torpaqlar kimi mühüm xammalın Çinin ixracına qoyulan məhdudiyyətlərin aradan qaldırılmasına, Rusiyanın hərbi-sənaye kompleksinə dəstək verən bütün maliyyə dəstəyinin dərhal dayandırılmasına və Çində insan hüquqlarının pozulmasına son qoyulmasına çağırıb.
Digər bir hadisə isə həftə sonu iki tərəf arasında yaşanan fikir ayrılıqlarına diqqət çəkib. Pekin, Çin şirkətlərinin 5 milyon avrodan çox olan Aİ üzvlərində tibbi cihazlar üçün açıq tenderlərdən kənarlaşdırılması qərarına cavab verib. Bildirilib ki, avropalı şirkətlər Çində 45 milyon yuanı (təqribən 5,3 milyon avro) keçən tibbi cihaz alqı-satqısı üçün açıq tenderlərdə iştirak edə bilməyəcəklər.
Çinin nadir torpaqlar kimi kritik xammalın ixracına qoyduğu məhdudiyyətlərin yalnız ABŞ-ı vuracağını gözləyən Brüsselin gözləntiləri doğrultmayıb. Bununla belə, iki tərəf arasında ticarət əlaqələri çox geniş olduğundan, güzəşt əldə etmək lazımdır.
Elektrikli avtomobillər və günəş panelləri kimi gələcəyə damğasını vurması gözlənilən texnologiyalarda öndə olan Çin, öz ərazisində fəaliyyət göstərmələri üçün Avropa şirkətlərindən texnologiya transferi tələb etməkdədir. Bir çox Avropa ölkələri sənaye materiallarına görə Çindən asılıdır. Almaniya başda olmaqla bir çox ölkələr Çinə ixracatdan əhəmiyyətli miqdarda gəlir götürürlər.
Çin şirkətləri dövlətin təşviqi ilə istehsal etdikləri ucuz məhsullarla Avropa bazarlarına üstünlük verirlər.
Gömrük rüsumları ilə bağlı gərginlik Brüssel-Vaşinqton münasibətlərində də öz təsirini göstərməkdədir.
İlin əvvəli ilə müqayisədə artım sürəti ilə üzləşəcəyi gözlənilən Aİ-nin ABŞ tərəfindən "Çinə qarşı daha sərt mövqe tutması" üçün təzyiqə məruz qalacağına dair proqnozlar var.
ABŞ kimi, Aİ-nin yarımkeçirici istehsalı üçün əsas olan materialların Çinə satışını əngəlləməsi Pekinin reaksiyasına səbəb olur.
