1977-ci ildə F-16-nın bazalı çoxməqsədli təyyarə kimi uğur əldə etməsindən sonra General Dynamics mühəndisləri SCAMP (Supersonic Cruise and Maneuver Prototype) layihəsinə başladılar. Məqsəd, “Fighter Falcon” təyyarəsinin döyüş qabiliyyətlərini itirmədən uçuş məsafəsini və zərbə imkanlarını artırmaq idi. Bu layihənin nəticəsində F-16XL prototipi yaradıldı. Təyyarənin gövdəsi uzadıldı və yeni bir forma ilə tərtib edilmiş qanadlar tətbiq olundu, yazır Armija Inform.
Ancaq proqram maliyyə çatışmazlığı və rəhbərliyin prioritetlərinin dəyişməsi səbəbindən dayandırıldı. F-16XL, iki mühərrikli təyyarələrə bənzər miqdarda yanacaq daşıyırdı, lakin əksər tapşırıqlar üçün əlavə yanacaq çantalarına ehtiyac yox idi.
Təyyarə, silah yükü ilə belə yüksək sürəti qorumağı bacarırdı. O, həm yüksək, həm də aşağı hündürlükdə, tam bomba yükü ilə belə, səsdən sürətli manevr edə bilirdi.
F-16XL hərbi təyyarəsinin xüsusiyyətləri arasında onun F-16-nın bütün müsbət cəhətlərini qoruması xüsusilə diqqət çəkir. Yüksək itələmə gücü, mükəmməl manevr qabiliyyəti və müasir avionika ilə təchiz olunmuşdu. Bununla yanaşı, o, “hava-hava” idarə olunan silahlar daşıyaraq özünü müdafiə edə bilirdi, bu da onu hava döyüşlərində asan hədəf halına gətirmirdi.
F-16XL-nin mühəndisləri, kompleks missiyalar zamanı təyyarə ilə birgə silah operatorunun da olması zərurətini nəzərə alaraq, iki nəfərlik konfiqurasiyanı da təklif etmişdilər.
Bu səbəbdən, F-16XL çoxməqsədli təyyarə olmalı, həm hava üstünlüyü qazanmaq, həm taktik bombardmançı, həm də uzaq mənzilli müdaxiləçi kimi xidmət etməli idi.
F-16XL-1-in ilk uçuşu 3 iyul 1982-ci ildə baş tutdu. İki F-16XL prototipi 1982-1983-cü illər arasında sınaqdan keçirildi. Sonra onlar, Enhanced Tactical Fighter (ETF) proqramı çərçivəsində, modifikasiya edilmiş iki mühərrikli F-15 (gələcək F-15E) ilə birbaşa müsabiqəyə təqdim edildilər.
Ancaq bu iki təyyarənin konsepsiyaları arasında ciddi fərqlər vardı: F-15E mövcud olan bir təyyarənin evrimsel modifikasiyası idi, lakin F-16XL daha geniş konstruktiv dəyişikliklər və sistem tənzimləmələri tələb edirdi. Bu isə ilkin dəyərləndirməyə nisbətən daha böyük sərmayə qoyuluşu və F-16XL-nin istehsala verilməsi ilə bağlı risklər demək idi.
Buna görə də, Enhanced Tactical Fighter müsabiqəsini uduzan F-16XL-lər saxlanıldı və 1985-ci ildə Edvards Hava Bazasına göndərildi. F-15E Strike Eagle ABŞ-ın taktik hava qüvvələrinin təməlini təşkil etməyə başladı.
1988-ci ildə hər iki prototip NASA-ya təhvil verildi və Supersonic Laminar Flow Control (SLFC) — səsdən sürətli uçuşlarda laminar axını idarə etmə mövzusunda eksperimental araşdırmalar üçün istifadə olundu.
1996-cı ildə, hər iki F-16XL təyyarəsi Dryden Flight Research Center-ə göndərildi və 2009-cu ildə xidmətlərindən tamamilə silindilər. Lakin bir nüsxəsi hələ də aviabazada yerləşən muzeydə qorunur.
F-16 təyyarələri: Son Yeniliklər
Əvvəlki xəbərlərə əsasən, Ukrayna Hərbi Hava Qüvvələri, 20 sentyabr tarixindəki Rusiya raket və dron hücumuna qarşı F-16-larla, zenit-raket kompleksləri və mobil atəş qrupları ilə uğurlu şəkildə cavab verdi. Hərbi qulluqçular, o gün vurulan Rusiya X-101 raketlərinin əksəriyyətinin ukraynalı F-16-ların hesabatına daxil olduğunu bildirdi.
Bundan əlavə, F-16 təyyarələri bir çox dünya ölkələrinin silahlı qüvvələri tərəfindən istifadə olunur. 2025-ci il etibarilə Lockheed Martin şirkətinin məlumatlarına görə, dünyada 3100-dən çox F-16 təyyarəsi 29 ölkədə istifadə olunmağa davam edir. ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri, F-16-nın ən böyük operatorudur. Digər əsas istifadəçi ölkələr isə Türkiyə, İsrail, Misir və Tayvan kimi ölkələrdir. Bu ölkələrin hər birində 200-dən çox F-16 təyyarəsi mövcuddur.
