Ses qazeti portalından əldə olunan məlumata əsasən, ain.az xəbər verir.
Son illər xərçəngin yayılmasının ən mühim səbəblərindən biri kimi ofislərin havalandırma sistemi göstərilir. Böyük otellərdə, supermarketlərdə və qapalı ofislərdə işləyənlər daha çox risk altındadır. Diabet xəstələri, alkoqoliklər, yaşlılar və körpələr, kimyaterapiya alanlar, böyrək çatışmazlığı və xroniki ağciyər xəstəlikləri olan insanlar üçün süni havalandırma sistemi işləyən məkanlarda işləmək həyati risk daşıyır.
Əslində, havalandırma sistemləri zərərli deyil; əksinə, düzgün dizayn edildikdə və saxlandıqda, daxili havanın keyfiyyətini yaxşılaşdırır. Bununla belə, qeyri-kafi ventilyasiya kif, toz, allergen və zərərli kimyəvi maddələrin yığılmasına, astma, allergiya və tənəffüs xəstəliklərinə səbəb ola bilər.
Havalandırma yaşayış, iş yerlərimizin rahatlığı və rifahında mühüm rol oynayır. Qeyri-adekvat və ya zəif havalandırma sistemi təkcə həyat keyfiyyətimizi aşağı salmır, həm də ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Ventilyasiyada keyfiyyətli hava sirkulyasiyasını təmin edən şərtlərə diqqət etmək lazımdır. Qeyri-adekvat ventilyasiya çirkli havanın içəridə yığılmasına gətirib çıxarır. Bu, tənəffüs yolu xəstəlikləri, allergiya və astma kimi problemlərə səbəb ola bilər. Toz, polen və kif kimi allergenlərin üstünlük təşkil etdiyi ərazilərdə keyfiyyətli havalandırma sistemləri xüsusilə vacibdir.
Düzgün qurulmayan havalandırma sistemi olan daxili məkanlarda karbon qazının yığılması qaçılmazdır. Bu, baş ağrısı, yorğunluq, konsentrasiyada çətinlik kimi problemlərə səbəb ola bilər.Qeyri-adekvat hava axını rütubətin artmasına və kifin böyüməsinə səbəb olur.
Normal qurulmuş ventilyasiya sistemləri ofislərin, dükan və mağazaların, ümumiyyətlə bütün qapalı məkanların havasını təmizləməklə yanaşı həm də işçilərin sağlamlığını qorumuş olur. Çünki qapalı məkanlarda istifadə edilən təmizlik məhsulları, boya və mebel kimi əşyalar zamanla özündən kimyəvi maddələr buraxır. Bu maddələr zəif havalandırma səbəbindən qapalı məkanda yığılır və xroniki sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Qapalı yerlərdə işləyən insanlar havadakı yad və zərərli cisimlərə daha çox məruz qalırlar. Xüsusilə ventilyasiyasının zəif olduğu ofislərdə uzun müddət işləmək astma, KOAH, koronar ürək xəstəliyi, iflic və ağciyər xərçəngi kimi xəstəliklərə yol aça bilər. Qapalı məkanlarda daha çox rastlanan PM 2.5 adlı hissəciklərə uzun müddət məruz qalmaq diabet, Alzheimer və Parkinson kimi ciddi xəstəliklərə səbəb ola bilər. Virusun ötürülməsi riskinin qarşısını almaq və məhsuldarlığı təmin etmək üçün iş yerlərində düzgün havalandırma sistemləri və onların içərisində düzgün hava filtrləri olmalıdır.
Harvard Xalq Sağlamlığı Məktəbinin (HSPH) araşdırması göstərir ki, yaxşı havalandırılan ofislərdə işləyən insanlar ilə zəif havalandırılan ofislərdə işləyən insanlardan orta hesabla iki dəfə yaxşı idrak funksiyasına malikdirlər. ABŞ-ın Harvard Universitetində aparılan araşdırmada iki həftə ərzində fərqli havalandırma sistemləri olan iki ayrı ofisdə çalışan 24 nəfər müşahidə edilib.
İştirakçıların xəbəri olmadan ofislər həm ənənəvi havalandırma sistemləri, həm də eko-yaşıl binalarda istifadə olunan sistemlərlə təchiz edilib və karbon qazının səviyyəsi ölçülüb. Tədqiqat göstərib ki, CO2 səviyyəsi aşağı olan ofislərdə çalışanlar konseptual testdə 61 faiz daha yaxşı nəticə əldə ediblər.
Havalandırmanın iki növü var: təbii ventilyasiya və mexaniki ventilyasiya. Təbii ventilyasiya tanış bir üsuldur. Qapının və ya pəncərənin açılmasını nəzərdə tutan bu proses temperatur və təzyiq fərqlərinə əsaslanır. Qapalı məkanlarda mexaniki ventilyasiya sistemləri isə ən məşhur havalandırma sistemi məhsullarıdır. Mexaniki havalandırma sistemləri xarici mühitdən təmiz havanı çəkir və toz hissəciklərini və çirkləndiriciləri mexaniki olaraq xaric edir. Normal qapalı mühitdə hava həcmcə 20,9% oksigen konsentrasiyasına malikdir. Oksigen səviyyəsi həcmcə 19,5%-dən aşağı düşdükdə oksigen çatışmazlığı hesab olunur. 16% v/v-dən aşağı oksigen səviyyəsi insanlar üçün təhlükəlidir. Havalandırma sisteminin əhəmiyyəti bunun üçün diqqətə alınmalıdır.
Lalə Mehralı
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “ekologiya və ətraf mühitin mühafizəsi ” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb
Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün ain.az saytını izləyin.
