ABŞ Rusiyadan neft alan ölkələrə qarşı ikinci dərəcəli sanksiyalar tətbiq etməyə hazırlaşır. Gözlənilir ki, bu sanksiyalardan yayınmaq üçün Rusiyadan neft alan ölkələr alternativ satıcılar axtaracaq. Rusiya iri neft ixracatçısı olduğundan yeni sanksiyaların neft bazarında qiymət artımına səbəb olması ehtimal edilir.
İqtisadçı-ekspert Xalid Kərimli Sfera.az-a açıqlamasında bildirib ki, bu qərar bir sıra nəticələrə yol aça bilər:
“Hazırda bu sanksiyaların necÉ™ tÉ™tbiq edilÉ™cÉ™yi bÉ™lli deyil. QÉ™rb Rusiya neftinÉ™ qiymÉ™t hÉ™ddi qoyub vÉ™ bu limitlÉ™ alışa icazÉ™ verir. Lakin sanksiyalar sÉ™rtləşərsÉ™ vÉ™ xüsusilÉ™ Hindistan vÉ™ Çin kimi É™sas alıcılara tÉ™sir edÉ™rsÉ™, VaÅŸinqtonun hÉ™min ölkÉ™lÉ™rlÉ™ münasibÉ™tlÉ™ri gÉ™rginləşə bilÉ™r. Bu isÉ™ ABÅž üçün dÉ™ arzuolunmaz ssenaridir”.
Ekspertin fikrincə, sanksiyalar nəticəsində nəzarətdənkənar satışların artması ("boz bazar") mümkündür:
“BÉ™zi Avropa ölkÉ™lÉ™ri indi dÉ™ dolayı yolla Rusiya neftini alır vÉ™ satır. Sanksiyalar sÉ™rtləşərsÉ™, mÉ™nbÉ™nin gizlÉ™dilmÉ™si vÉ™ qeyri-rÉ™smi kanallarla satış ehtimalı artır. Rusiya belÉ™ bir durumda nefti daha ucuz qiymÉ™tÉ™, lakin diskauntla satmaq mÉ™cburiyyÉ™tindÉ™ qalacaq. Bu isÉ™ Moskvanın gÉ™lirlÉ™rinÉ™ mÉ™nfi tÉ™sir edÉ™cÉ™k”.
Ekspertin qiymətləndirməsinə görə, neftin qiymətində ciddi artım olmasa da, 5-10% arası yüksəliş mümkündür:
“Amerika bu addımı tÉ™dricÉ™n atır. Çünki sanksiyalar tÉ™tbiq olunarsa vÉ™ Rusiya hasilatı azaldarsa, bu, qlobal qiymÉ™t artımına vÉ™ ABÅž-da benzin qiymÉ™tlÉ™rinin yüksÉ™lmÉ™sinÉ™ sÉ™bÉ™b ola bilÉ™r. ABÅž isÉ™ inflyasiyaya vÉ™ yanacaq qiymÉ™tlÉ™rinÉ™ qarşı hÉ™ssasdır. ABÅž vÉ™ Avropa arasında ticarÉ™t saziÅŸi, gömrük tariflÉ™ri vÉ™ NATO-nun müdafiÉ™ xÉ™rclÉ™ri üzrÉ™ razılaÅŸmalar kontekstindÉ™ ABÅž Avropanın istÉ™klÉ™rini yerinÉ™ yetirmÉ™k üçün sanksiyaları tÉ™tbiq etmÉ™yÉ™ hazırlaşır”.
Xalid Kərimli bildirir ki, sanksiyalar Rusiyanın neft satışını tam dayandırmasa da, gəlirlərini azaldacaq:
“Rusiya neft satışından asılı olduÄŸu üçün bu satışları davam etdirÉ™cÉ™k. Amma bu daha aÅŸağı qiymÉ™tlÉ™rlÉ™ vÉ™ daha riskli kanallar vasitÉ™silÉ™ olacaq. NÉ™ticÉ™dÉ™ hÉ™m Rusiya, hÉ™m dÉ™ dünya bazarı üçün mÉ™nfi nÉ™ticÉ™lÉ™r mümkündür”.
Bəsti Rəfizadə
Sfera.az
