Alzheimer xəstəliyinin əlamətlərinin qanda orta yaşda aşkar oluna biləcəyini göstərən bir araşdırma, yaddaş problemlərinin ortaya çıxmasından çox əvvəl adi testlərin risk altında olanları müəyyənləşdirməyə kömək edə biləcəyi ümidlərini artırıb.
Hafta.az-ın yazdığına görə, böyük fin layihəsi, uzunmüddətli "Gənc Finlərdə Ürək-Damar Riski" tədqiqatının bir hissəsi, 41-56 yaş arası böyüklərdə beyin biomarkerlərinin yüksək səviyyələrini aşkarlayıb. Bu, Alzheimerlə əlaqəli bioloji dəyişikliklərin çox vaxt simptomların görünməsindən onilliklər əvvəl başladığını göstərir.
Tədqiqat göstərir ki, valideynlərdə, xüsusən də analarda biomarker səviyyələri potensial genetik komponenti vurğulayaraq, uşaqlarda oxşar nümunələrlə əlaqələndirilə bilər.
Tədqiqatda ümumilikdə 2051 nəfər iştirak edib: 1237-si 41-56 yaş arası orta yaşlı böyüklər, 814-ü isə 59-90 yaş arası onların valideynlər. Turku Universitetinin tədqiqatçıları tərəfindən aparılan araşdırma”Healthy Longevity” jurnalında dərc olunub.
Turku Universitetinin Tətbiqi və Profilaktik Ürək-Damar Təbabəti Tədqiqat Mərkəzinin baş elmi işçisi Suvi Rovio deyir: "Hazırda klinik praktikada Alzheimer ilə əlaqəli beta-amiloid patologiyasının aşkarlanması görüntüləmə tədqiqatları və ya onurğa beyni mayesi nümunəsi tələb edir".
Bununla belə, bu yaxınlarda hazırlanmış ultrahəssas ölçmə texnologiyaları indi qan nümunələrindən Alzheimer xəstəliyi ilə əlaqəli beyin biomarkerlərini aşkar etməyə imkan verir.
Tədqiqatçılar müəyyən faktorların, məsələn, yaşlılıq və böyrək xəstəliyi kimi koqnitiv tənəzzül başlamazdan əvvəl daha yüksək biomarker səviyyələri ilə əlaqəli olduğunu aşkar ediblər. Onlar həmçinin öyrəniblər ki, Alzheimer üçün məlum genetik risk faktoru olan APOE ε4 geni yaşlı insanlarda daha yüksək biomarker səviyyələri ilə əlaqələndirilir, lakin 60 yaşdan aşağı olanlarda səviyyələrə təsir göstərmir.
Bununla belə, tədqiqatçılar qan testlərinin diaqnoz üçün hələ uyğun olmadığını bildirirlər. Rovio deyir ki, "Qan əsaslı biomarkerlərin gələcəkdə Alzheimer xəstəliyinin diaqnozunda etibarlı şəkildə istifadə edilməsi üçün istinad dəyərlərini standartlaşdırmaq üçün müxtəlif populyasiyalar və yaş qrupları arasında əlavə tədqiqatlara ehtiyac var".
Layihədə iştirak edən digər böyük tədqiqatçı Marja Heiskanen deyir ki, tapıntılar orta yaşdan etibarən beyin sağlamlığına dair yeni fikirlər təqdim edir. Heiskanen deyir: "İndiyədək Alzheimer xəstəliyi ilə əlaqəli beyin biomarkerləri əsasən yaşlı insanlarda tədqiq edilib. Araşdırmamız biomarker səviyyələri və orta yaşdan etibarən əlaqəli faktorlar haqqında yeni anlayışlar təqdim edir".
