"Qəzza müharibəsi Brüsselin səbrini tükəndirir - vəziyyət dramatik şəkildə pisləşməkdədir..."
Avropa İttifaqı Qəzza bölgəsində İsrailin hərbi əməliyyatlarına cavab olaraq ciddi tədbirlər görməyə hazırlaşır.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "liter.kz" nəşri məlumat yayıb.
Gözlənilir ki, gələn həftə Avropa Xarici Əlaqələr Xidməti (EEAS) İttifaq ölkələrinin səfirlərinə İsrailə qarşı sanksiyalarla bağlı təkliflər paketini təqdim edəcək. Bu sənəddə ilk dəfə olaraq müxtəlif tədbirlərin siyahısı yazılı şəkildə təqdim edilir.
Sanksiyalar nəyi əhatə edə bilər?
Diplomatik mənbələrin məlumatına görə, sənəddə aşağıdakı tədbirlər yer alır:
- İsraillə Avropa İttifaqı arasında 1995-ci ildə imzalanmış Assosiasiya Sazişinin tam və ya qismən dayandırılması;
- İsrail rəsmilərinə, hərbçilərinə və radikal yaşayış məntəqələrinin sakinlərinə fərdi sanksiyalar;
- Silah tədarükünə embarqo;
- Ticarət məhdudiyyətləri və elmi-texniki əməkdaşlığın dondurulması.
Bunlar Avropa İttifaqının bu günə qədər rəsmi səviyyədə müzakirəyə çıxardığı ən sərt tədbirlərdir.
İttifaq daxilində fikir ayrılığı
Bununla belə, yekdil razılığa gəlmək asan deyil. "Euractiv" nəşri yazır ki, məsələn, Assosiasiya Sazişinin dayandırılması üçün İttifaqa üzv olan bütün ölkələrin razılığı tələb olunur. Bu isə Almaniyanın mövqeyini nəzərə alaraq, çətin görünür. Almaniya İsrailin ən böyük silah tədarükçülərindən biridir və silah embarqosuna qarşı çıxır. Ən real variant kimi isə fərdi sanksiyalar görünür. Avstraliya, Böyük Britaniya, Kanada, Norveç və Yeni Zelandiya artıq bu yola əl atıb.
İspaniya sərt mövqedədir
İspaniya xarici işlər naziri Xose Manuel Albarez Avropa liderləri arasında açıq şəkildə sanksiyaları müdafiə edən ilk siyasətçilərdəndir. O, İsrailə silah embarqosu tətbiqini və Assosiasiya Sazişinin dayandırılmasını tələb edib. Nazir vurğulayıb ki, İsrailin Qəzzadakı əməliyyatları beynəlxalq humanitar hüququ kobud şəkildə pozur.
Vaşinqton amili və siyasi tərəddüdlər
Lakin Avropa İttifaqında birmənalı mövqe formalaşmayıb. Bir sıra ölkələr İsrailə qarşı sanksiyaların ABŞ-la münasibətləri kəskinləşdirəcəyindən ehtiyat edir. Moskva Dövlət Universitetinin politologiya professoru Andrey Manoylonun fikrincə, avropalı liderlər yaxşı anlayır ki, İsrail bu müharibədə tək deyil, ABŞ-ın siyasi dəstəyi ilə hərəkət edir. Bu səbəbdən Brüssel konkret addımları təxirə sala bilər.
Qəzzada humanitar böhran dərinləşir
Bu arada BMT-nin məlumatına görə, Qəzzada vəziyyət dramatik şəkildə pisləşir. Minlərlə mülki vətəndaş həlak olub, şəhərlərin infrastrukturu yerlə yeksan edilib, dərman və ərzaq çatışmazlığı kritik həddə çatıb.
Avropa İttifaqı ilə İsrail arasındakı Assosiasiya Sazişi sadəcə iqtisadi deyil, həm də siyasi əlaqələrin təməlidir. Onun dayandırılması Brüsselin İsrailə qarşı göndərə biləcəyi ən sərt siqnal olardı və bu, təkcə ticarət deyil, akademik və strateji əməkdaşlıqları da zərbə altına qoyardı.
Lakin sanksiyalar reallığa çevriləcəkmi? Bu, Avropanın öz dəyərlərinə nə qədər sadiq qalmaq istədiyindən və ABŞ-ın təzyiqlərinə qarşı nə qədər müstəqil qərar verməyə hazır olduğundan asılı olacaq. Bir şey dəqiqdir: Qəzza müharibəsi Avropanın geosiyasi vicdanını ciddi sınağa çəkir.
