...Mars bir vaxtlar maye suyu dəstəkləyə bilirdi və axan çaylara malik idi. İndi planet donmuş səhradır.
SİA-nın məlumatına görə, bunu Daily Galaxy yazır.Çikaqo Universitetinin planetoloqu Edvin Kitenin rəhbərlik etdiyi yeni araşdırmada alimlər Marsın qısır səhraya çevrilməsi prosesinin qaçılmaz olduğunu müəyyən ediblər. Onların fikrincə, bu, planetin ekoloji və geoloji xüsusiyyətləri ilə bağlı olub.
Kite və komandası Marsın səhra planeti kimi özünü tənzimlədiyini bildirib. Yaşayış qabiliyyəti qayda deyil, istisna idi..?
Tədqiqat Marsın səthində bu yaxınlarda karbonatla zəngin süxurlar aşkar edən NASA-nın Curiosity roverinin məlumatlarına əsaslanır.
Məhz onlar planetin atmosferinin taleyi haqqında əsas məlumatları veriblər.
…Uzun illərdir ki, niyə Yerin yaşamaq qabiliyyətini saxladığı, Mars isə onu itirdiyi sualına cavab tapa bilmədik.
Bunu Kite paylaşıb.
Tədqiqat göstərir ki, Marsın yaşayış qabiliyyəti heç vaxt sabit bir vəziyyət olmayıb. Maye su planetdə yalnız bəzən mövcud idi.
Alimlər Marsın iqliminin maye suyun mövcud ola biləcəyi isti dövrlər və uzun quraqlıq dövrləri arasında dəyişdiyini göstərən bir model yaratdılar. Bu kəskin ziddiyyət hər bir planetin karbon dövranını necə emal etdiyi ilə bağlıdır. Alimlər deyirlər ki, Marsın iqlimini başa düşməyin açarı balanslaşdırılmış karbon dövriyyəsinin olmamasıdır.
Yer üzündə o, əks əlaqə sistemi kimi işləyir, lakin Qırmızı Planetdə aktiv vulkanik proseslər yoxdur, yəni bir vaxtlar onun atmosferində olan karbon qazı tədricən qayalarda sabitləşir.
…Həmişə aktiv vulkanların olduğu Yerdən fərqli olaraq, Mars hazırda vulkanik sükunət vəziyyətindədir və Marsda vulkanik qazın çıxarılmasının orta sürəti aşağıdır.
Kite vurğulayıb.
Nəşr əlavə edib ki, Marsda su və karbonatla zəngin süxurlar arasındakı əlaqə planetin potensial yaşayış mühitindən qısır mühitə keçidini başa düşmək üçün çox vacibdir.
Tədqiqat göstərir ki, hətta kiçik miqdarda maye su da karbon qazını atmosferdən çıxarıb qayalara bağlaya bilər. Bu proses Yerdə baş verənlərə bənzəyir, lakin fərq ondadır ki, Marsın atmosferindəki karbon qazını doldurmaq üçün kifayət qədər vulkanik fəaliyyət yoxdur.
…Daha əvvəl Santa Barbaradakı Kaliforniya Universitetindən fizik Cek Kinqdon demişdi ki, nəzəri olaraq insanlar Yerdən Marsa cəmi 90 günə çata bilərlər. Əgər onun nəzəriyyəsi doğrudursa, bu, planetə çatmaq üçün lazım olan vaxtı qısaltmaqla yanaşı, astronavtların kosmik radiasiyaya məruz qalmasını da azaldar.
Kinqdon Marsa uçmaq üçün ən yaxşı vaxtın 2033-cü ilin apreli olacağını bölüşüb.O, missiyanın Yerdən ayrılaraq 90 gündə Marsa çata və daha 90 gün sonra geri qayıda biləcəyini qeyd edib.
Nazlı Almuradova
