BAKI, 4 iyul. TELEQRAF
Mars vaxtilə maye suyu dəstəkləyə bilirdi və axan çaylara malik idi, bu gün isə planet boz səhradır.
Teleqraf xəbər verir ki, bu barədə “Daily Galaxy”in elmi məqaləsində deyilir.
ABŞ-nin Çikaqo Universitetinin planetoloqu Edvin Kitenin rəhbərlik etdiyi yeni araşdırmada elm adamları Marsın səhraya çevrilməsi prosesinin qaçılmaz olduğunu müəyyən ediblər. Elm adamları bunun planetin ekoloji və geoloji xüsusiyyətləri ilə bağlı olduğunu bildiriblər.
Kite və komandası Marsın səhra planeti kimi də özünü tənzimlədiyini deyib.
Tədqiqat NASA-nın “Curiosity” zondunun məlumatlarına əsaslanıb. Zond bu yaxınlarda Marsın səthində karbonatla zəngin süxurlar aşkarlayaraq, planetin atmosferinin taleyi ilə bağlı bəzi məqamlara işıq salıb.
“Uzun illərdir Yerin niyə həyat qabiliyyətini saxladığı və Mars onu itirdiyi sualına cavab tapa bilmirdik”, - Kite paylaşıb.
Tədqiqat göstərir ki, Marsda həyatı dəstəkləyən imkanlarla bağlı heç vaxt sabit vəziyyət olmayıb, planetdə yalnız müəyyən bir zamanda maye su olub.
Alimlər Marsın iqliminin maye suyun mövcud ola biləcəyi isti dövrlər və uzun quraqlıq dövrləri arasında dəyişdiyini göstərən bir model yaradıblar. Bu, hər bir planetin karbon dövranını necə emal etməsi ilə bağlıdır.
Elm adamları deyirlər ki, Marsın iqlimini başa düşməyin açarı balanslaşdırılmış karbon dövriyyəsinin olmamasıdır. Bu, Yer kürəsində əks əlaqə sistemi kimi işləyir, amma qırmızı planetdə aktiv vulkanik fəaliyyət yoxdur, yəni vaxtilə onun atmosferində mövcud olan karbondioksid tədricən səthinə hopub.
“Aktiv vulkanların olduğu Yerdən fərqli olaraq, Mars hazırda vulkanik fəaliyyət baxımından sakitdir və planetdə vulkanik qazın buraxılmasının orta sürəti aşağıdır”, - Kite qeyd edib.
Nəşr əlavə edib ki, Marsda su və karbonla zəngin süxurlar arasındakı əlaqə planetin potensial yaşayış mühitindən qısır mühitə keçidini anlamaq üçün çox vacibdir. Tədqiqat göstərir ki, hətta kiçik miqdarda maye su da karbon qazını atmosferdən çıxara və süxurlarda bərkidə bilər. Bu proses Yerdə baş verənlərə bənzəyir, amma fərq ondadır ki, Marsın atmosferində karbon qazını bərpa etmək üçün kifayət qədər vulkanik fəaliyyət yoxdur.
