.jpeg)
"Åžah Ä°smayılın göstÉ™riÅŸi ilÉ™ 1510-1517-ci illÉ™rdÉ™ inÅŸa olunan Ä°rÉ™van qalası uzun illÉ™r É™rzindÉ™ aramsız müharibÉ™lÉ™rlÉ™ dağıdılsa da, sÉ™rdarlar vÉ™ xanlar tÉ™rÉ™findÉ™n dÉ™fÉ™lÉ™rlÉ™ bÉ™rpa olunub. XIX É™srdÉ™ rusların iÅŸÄŸalından sonra tÉ™rtib edilÉ™n plana É™sasÉ™n, Ä°rÉ™van qalasının sahÉ™si 7 hektar, qala divarlarının uzunluÄŸu isÉ™ 4.5 kilometr olub. Divarların hündürlüyü 10.5-12 metr təşkil edib".
"Unikal" xÉ™bÉ™r verir ki, bunu AzÉ™rbaycan Memarlıq vÉ™ Ä°nÅŸaat Universitetinin (AzMÄ°U) rektoru, memarlıq elmlÉ™ri doktoru, professor GülçöhrÉ™ MÉ™mmÉ™dova "Ä°nÅŸaatın müasir problemlÉ™ri" beynÉ™lxalq elmi konfransında "KeçmiÅŸ vÉ™ müasirlik: QÉ™rbi AzÉ™rbaycanın tarixi memarlıq irsi haqqında" mövzusunda çıxışı zamanı Ä°rÉ™van xanlığı dövrünÉ™ aid memarlıq irsi haqqında É™hÉ™miyyÉ™tli faktlara toxunarkÉ™n deyib.
GülçöhrÉ™ MÉ™mmÉ™dovanın sözlÉ™rinÉ™ görÉ™, fransız sÉ™yyah Jan Åžardenin 1670-ci illÉ™rdÉ™ki qeydlÉ™rindÉ™ yalnız sÉ™fÉ™vilÉ™rin yaÅŸadığı bu qalanın içÉ™risindÉ™ iki mÉ™scid vÉ™ bir hamamın olduÄŸu qeyd edilir. Bu faktlar hÉ™min dövrdÉ™ ÅŸÉ™hÉ™rdÉ™ mövcud olmuÅŸ dini vÉ™ mülki memarlığın zÉ™nginliyini sübut edir.
Rektor vurÄŸulayıb ki, xanlıqlar dövründÉ™ É™sasÉ™n AzÉ™rbaycan türklÉ™rinin yaÅŸadığı Ä°rÉ™van ÅŸÉ™hÉ™ri Şərq memarlıq É™nÉ™nÉ™lÉ™rinÉ™ uyÄŸun formalaşıb vÉ™ mÉ™rkÉ™zindÉ™ yaÅŸayış mÉ™hÉ™llÉ™lÉ™ri cÉ™mlÉ™nib. XIX É™srdÉ™ bu ÅŸÉ™hÉ™rdÉ™ AzÉ™rbaycan memarlığının qiymÉ™tli nümunÉ™lÉ™ri toplanıb.
Professor, hÉ™mçinin qeyd edib ki, yalnız Ä°rÉ™van ÅŸÉ™hÉ™rindÉ™ deyil, bütün xanlıq É™razisindÉ™ geniÅŸmiqyaslı tikinti iÅŸlÉ™ri aparılıb, qala vÉ™ müdafiÉ™ qurÄŸuları inÅŸa olunub. Onlardan biri - 1815-1817-ci illÉ™rdÉ™ Ä°rÉ™van xanı Hüseynqulu xan tÉ™rÉ™findÉ™n fransız mühÉ™ndislÉ™rinin iÅŸtirakı ilÉ™ inÅŸa edilÉ™n SÉ™rdarabad qalası da bu sıradadır. Ä°kiqat divarları vÉ™ möhkÉ™m müdafiÉ™ quruluÅŸu ilÉ™ seçilÉ™n bu qala da rus qoÅŸunları vÉ™ ermÉ™nilÉ™r tÉ™rÉ™findÉ™n tamamilÉ™ mÉ™hv edilib.
Professor GülçöhrÉ™ MÉ™mmÉ™dova çıxışında xüsusilÉ™ SÉ™rdar sarayı (Xan sarayı) barÉ™dÉ™ mÉ™lumat verÉ™rÉ™k bildirib ki, bu tikili Ä°rÉ™van memarlığının incilÉ™rindÉ™n biri olub. Saray XVI É™srdÉ™ SÉ™fÉ™vilÉ™r dövründÉ™ inÅŸa olunub, HüseynÉ™li xanın hakimiyyÉ™ti illÉ™rindÉ™ memar MirzÉ™ CÉ™fÉ™r Xoylu tÉ™rÉ™findÉ™n yenidÉ™n qurulub. 1791-ci ildÉ™ Güzgülü salon vÉ™ Yay köÅŸkü dÉ™ saray kompleksinÉ™ É™lavÉ™ edilÉ™rÉ™k bu memarlıq ansamblı tam bir monumental irs kimi tamamlanıb.
Rektorun fikrincÉ™, bu memarlıq irsinin mÉ™qsÉ™dli ÅŸÉ™kildÉ™ mÉ™hv edilmÉ™si QÉ™rbi AzÉ™rbaycandakı azÉ™rbaycanlıların tarixdÉ™n silinmÉ™si prosesinin tÉ™rkib hissÉ™si olub vÉ™ bu hÉ™qiqÉ™tlÉ™rin elmi É™saslarla dünya ictimaiyyÉ™tinÉ™ çatdırılması bu günün vacib vÉ™zifÉ™lÉ™rindÉ™ndir.
