ABŞ prezidenti Donald Tramp İrana hücumda İsraili dəstəkləmək üçün Amerika qoşunlarını bölgəyə yerləşdirməyi düşünür, lakin Çin buna qarşı çox az hərəkət edə bilər, çünki regionda təsiri məhduddur.
Reyting.az xəbər verir ki, “The New York Times” qəzetinin təhlilində qeyd edilib.
Bildirilir ki, Çinin nəzarətsiz münaqişədən itirəcəyi çox şey var. O, İranın demək olar ki, bütün neft ixracatını endirimlə alır, gizli tanker donanmalarından istifadə edərək ABŞ-nın sanksiyalarından kənara çıxır. Və onun gəmiləri Fars körfəzindən əlavə neft nəql etmək üçün Hörmüz boğazından təhlükəsiz keçiddən asılıdır. Yüksək enerji qiymətləri ləng iqtisadiyyatını geri qaytarmağa çalışan Pekin üçün başqa bir böyük başağrısı olardı. İran enerjidən başqa, Çinə öz maraqlarını irəli sürmək və ABŞ-a qarşı çıxmaq üçün Yaxın Şərqdə mühüm dayaq təmin edir.
“Ancaq bu strateji maraqlara baxmayaraq, Tramp administrasiyası üzərində az təsirə malik olan Çin çətin ki, İranın hərbi müdafiəsinə gəlsin, xüsusən də ABŞ İrana müdaxilə etsə”, - məqalədə qeyd edilir.
Vaşinqtondakı Amerika Müəssisə İnstitutunun baş elmi işçisi Zak Kuper deyib: “Reallıq ondan ibarətdir ki, onların İran obyektlərini qorumaq üçün Çin qoşunlarını göndərmək imkanı yoxdur. Onlar çox sakitcə bəzi maddi dəstək, bəzi ritorik dəstək və bəlkə də bir qədər humanitar yardım göstərməyi üstün tutacaqlar”.
Məqalədə vurğulanır ki, ABŞ Yaxın Şərqdə Amerika qoşunlarını, gəmilərini və digər hərbi resursları Asiyadan uzaqlaşdıra biləcək uzunmüddətli müharibəyə cəlb olunarsa, Çin də bundan faydalana bilər:
“Trampın İrana zərbə endirmək qərarı öz geosiyasi strategiyasını formalaşdıra biləcək Pekinə dərs olacaq. Çin Trampın xarici siyasətə yanaşmasını və onun güc tətbiq etmək istəyini anlamağa çalışacaq. Nəticə Pekinin Çinin Tayvanı işğal etmək qərarına gəlsə, ABŞ-nın Tayvanı müdafiə edib-etməyəcəyi ilə bağlı qiymətləndirməsinə təsir edə bilər”.
Nəşr xatırladır ki, Çinin səssiz reaksiyası Rusiyanı xatırladır, o da Ukraynadakı müharibə üçün Tehrandan çox ehtiyac duyulan hərbi yardım almasına baxmayaraq, İrana yalnız dəstək bəyanatları verir.
Belə reaksiya ABŞ-nın dominantlıq etdiyi dünya nizamına qarşı ortaq müxalifəti ətrafında diplomatik və hərbi cəhətdən yaxınlaşan Çin, Rusiya, İran və Şimali Koreya dördlüyünün birləşməsi ilə bağlı suallar doğurur.
ELÇİN
