Diş sağlamlığı insanın ümumi sağlamlığının ayrılmaz hissəsidir və çox vaxt diqqətdən kənarda qalsa da, gündəlik həyat keyfiyyətini müəyyən edən ən mühüm amillərdən biridir. Sağlam dişlər yalnız gözəl gülümsəmə və estetik görünüş demək deyil, həm də düzgün qidalanmanın, rahat danışığın və güclü özünəinamın təminatıdır. Ağız boşluğunda yaranan problemlər təkcə dişlərə və diş ətlərinə təsir etmir, bədənin digər orqanlarında da ciddi fəsadlara səbəb ola bilir. Araşdırmalar göstərir ki, diş və diş əti xəstəlikləri ürək-damar sistemi, mədə-bağırsaq fəaliyyətləri, hətta şəkərli diabetlə müəyyən əlaqəyə malikdir. Bu isə diş sağlamlığını qorumağın hər bir insan üçün prioritet məsələ olduğunu bir daha sübut edir.
Ən çox rast gəlinən diş problemləri sırasında karies xüsusi yer tutur. O, diş minasının zədələnməsi ilə başlayır və vaxtında qarşısı alınmadıqda daha dərin qatlara keçərək dişin itirilməsinə qədər gedib çıxır. Bununla yanaşı, diş əti xəstəlikləri – gingivit və paradontit – həm dişlərin boşalmasına, həm də insanın ümumi sağlamlığının zəifləməsinə səbəb ola bilər. Çox insan üçün xoşagəlməz hal sayılan ağız qoxusu da əksər hallarda düzgün gigiyena qaydalarına əməl olunmaması, diş daşı və həzm problemləri ilə bağlıdır. Bu kimi hallar gündəlik həyatda insanın sosial münasibətlərinə, psixoloji vəziyyətinə də təsirsiz ötüşmür.
Dişlərin sağlam qalması üçün ən vacib addım onların müntəzəm təmizliyidir. Həkimlərin tövsiyəsinə görə, dişlər gündə ən azı iki dəfə fırçalanmalı, bunun üçün florid tərkibli diş pastasından istifadə edilməlidir. Təkcə fırçalama kifayət etmir, çünki fırça dişlərin arasındakı qida qalıqlarını tam təmizləyə bilmir. Ona görə də diş sapından istifadə gündəlik gigiyenanı tamamlayan mühüm vərdişdir. Bununla yanaşı, şəkərli qidaların və qazlı içkilərin həddindən artıq istifadəsi karies riskini artırır, buna görə də bu məhsulların qəbulu minimuma endirilməlidir.
Diş sağlamlığını qoruyan əsas amillərdən biri də balanslı qidalanmadır. Süd məhsulları, balıq, yumurta kimi kalsium, D vitamini və fosforla zəngin qidalar dişlərin möhkəm qalmasına kömək edir. Əksinə, siqaret və alkoqol istifadəsi dişlərin saralmasına, diş ətində problemlərə və ağız xərçəngi riskinin yüksəlməsinə səbəb olur. Sağlam həyat tərzinin vacib tərkib hissəsi olan bu vərdişlərdən uzaq durmaq həm estetik, həm də tibbi baxımdan böyük fayda verir.
Uşaqlarda diş sağlamlığına xüsusi diqqət göstərilməlidir. Bir çox valideyn süd dişlərinin əhəmiyyətini az hesab etsə də, əslində bu dişlər gələcək daimi dişlərin düzgün yerləşməsi üçün əsas rol oynayır. Ona görə uşaqlarda dişlərin erkən yaşdan fırçalanması vərdişinə başlanmalı və bu proses valideyn nəzarəti ilə həyata keçirilməlidir. Uşaqların diş həkiminə müntəzəm aparılması onların gələcəkdə ciddi diş problemlərindən qorunmasına şərait yaradır.
