Bakı. Trend:
Son aylarda Azərbaycanda kibertəhlükəsizlik ölkənin mediagündəmində aparıcı mövzulardan birinə çevrilib. Rəqəmsalxidmətlərin genişlənməsi, bulud sistemlərinin, mobil tətbiqlərin vəbağlı infrastrukturların kəskin artımı təhlükəsizliyə yanaşmanınköklü şəkildə dəyişməsini tələb edir.
Bu şəraitdə avtomobil sektoru artıq yalnız texniki yox, həm dərəqəmsal təhlükəsizlik baxımından qiymətləndirilir. Çünki müasirelektromobil — dörd təkər üzərində hərəkət edən kompleks kompütersistemidir.
Premium seqmentdə isə gözlənti sadədir: avtomobil həm yoltəhlükəsizliyində, həm də məlumat təhlükəsizliyində yüksək standarttəqdim etməlidir. Volvo bu istiqamətdə öz strategiyası, realtexnoloji addımları və şəffaf yanaşması ilə fərqlənir.
Volvo Elektromobilləri: Rəqəmsal təhlükəsizlikdəyeni mərhələ
Volvo-nun onilliklərdir davam edən təhlükəsizlik fəlsəfəsi bugün rəqəmsal sferada daha da güclənir. Elektromobillərdə yüzlərləsensor, idarəetmə bloku və əlaqə modulu vahid kibertəhlükəsizlikarxitekturası altında birləşdirilir.
Hər bir komponent real vaxtda monitorinq edilir, potensialzəifliklər isə erkən mərhələdə aşkarlanaraq aradan qaldırılır.
Bu prosesə iki xüsusi təhlükəsizlik qrupu nəzarət edir:
PSIRT və SIRT — 24/7 rəqəmsal nəzarət sistemi
- PSIRT (Product Security Incident Response Team)
- SIRT (Security Incident Response Team)
Bu komandalar zəiflik bildirişlərini analiz edir, risklərikateqoriyalara ayırır və zəruri hallarda avtomobilə dərhaltəhlükəsizlik yaması göndərirlər. Yəni Volvo kibertəhlükəsizliyəreaktiv deyil, proaktiv şəkildə yanaşır.
OTA yeniləmələri: təhlükəsizlik servisə bağlıdeyil
2022 model ilindən etibarən bütün Volvo avtomobilləri inkişafetmiş OTA (Over-the-Air) sistemi ilə təchiz olunub. Bu sistemyalnız multimedia bloklarını deyil, həm də:
- əsas idarəetmə modullarını,
- enerji bölüşdürmə sistemlərini,
- şarj alqoritmlərini,
- təhlükəsizlik protokollarını
uzaqdan yeniləməyə imkan verir.
Avtomobil servis mərkəzinə getmədən təhlükəsizlik yeniləmələrinialır — bu, kibertəhlükəsizliyin ən effektiv mexanizmlərindənbiridir.
Mobil tətbiq vasitəsilə nəzarət — premium seqment üçünreal üstünlük
OTA prosesinin güclü tərəflərindən biri də sürücünün bu sistemimobil tətbiq vasitəsilə idarə edə bilməsidir.
Volvo-nun rəsmi mobil tətbiqi vasitəsilə istifadəçi:
- təhlükəsizlik yeniləmələri barədə ani bildiriş alır,
- yeniləmələrin statusunu izləyir,
- enerji və proqram təminatı göstəricilərini yoxlayır,
- uzaqdan kilidləmə, iqlimə hazırlıq və şarj kimi funksiyalarıidarə edir.
Bu o deməkdir ki, kibertəhlükəsizlik yeniləmələri ilə bağlıbildirişlər istifadəçinin smartfonuna göndərilir, quraşdırmaprosesi isə birbaşa avtomobildə həyata keçirilir. Bu, prosesi xeylisadələşdirir və servis mərkəzinə müraciət ehtiyacını aradanqaldırır.
Azərbaycan bazarı üçün xüsusi məna daşıyan fakt:
Volvo hazırda Azərbaycanda premium seqmentdə fəaliyyət göstərənAvropalı avtomobil istehsalçıları arasında rəsmi şəkildə tamfunksional mobil tətbiqi aktivləşdirən yeganə brenddir.
Bu, istifadəçiyə həm rahatlıq, həm də əlavə təhlükəsizlik qatıtəqdim edir.
Çoxqatlı şifrələnmə və seqmentləşdirilmiş girişnəzarəti
Volvo avtomobil daxilindəki bütün kommunikasiya kanallarınıçoxqatlı şifrələmə ilə qoruyur:
- batareya idarəetmə sistemi,
- telematika qovşaqları,
- şarj interfeysləri,
- bulud əlaqələri.
Giriş icazələri sərt şəkildə seqmentləşdirilib — yəni hər birmodul yalnız öz funksional sahəsinə çıxış əldə edir. Bu yanaşmaicazəsiz müdaxilə ehtimalını ciddi şəkildə məhdudlaşdırır.
Bulud əlaqələrinin müdafiəsi: Upstream Securityəməkdaşlığı
Volvo Cars bulud əlaqələrinin qorunması üçün Upstream Securityilə əməkdaşlıq edir. Sistem:
- avtomobilin telemetriya məlumatlarını,
- şarj davranışını,
- uzaqdan idarəetmə fəaliyyətini
anomaliya aşkarlama alqoritmləri ilə analiz edir. Şübhəliaktivlik aşkarlandıqda müdaxilə real vaxtda bloklanır.
Risk-əsaslı təhlükəsizlik modelininüstünlüyü
Volvo elektromobillərinin təhlükəsizlik arxitekturasırisk-əsaslı yanaşma üzərində qurulub. Hər bir komponentin potensialriski ayrıca qiymətləndirilir və müdafiə tədbirləri bu riskəuyğunlaşdırılır.
Bu yanaşma aşağıdakı sistemlərdə çoxqatlı müdafiə yaradır:
- elektrik ötürücü sistemlər,
- batareya idarəetmə modulları,
- daxili şəbəkə infrastrukturu,
- avtomobilin rəqəmsal platforması bütövlükdə.
Beləliklə, bütün rəqəmsal ekosistem vahid təhlükəsizlikperimetri altında fəaliyyət göstərir.
Nəticə: gələcəyin nəqliyyatı üçün güclü fundamentalbaza
Kibertəhlükəsizlik mövzusu Azərbaycanda strateji prioritetəçevrilərkən, Volvo elektromobilləri həm fiziki, həm elektrik, həmdə rəqəmsal təhlükəsizlik sahəsində ən yüksək standartları təqdimedən premium brend kimi fərqlənir.
OTA yeniləmələri, çoxqatlı şifrələnmə, PSIRT/SIRT monitorinqi vərəsmi mobil tətbiqin aktiv fəaliyyəti Volvo-nu gələcəyinnəqliyyatında lider mövqeyə çıxarır.
Volvo — yalnız yol təhlükəsizliyini deyil, məlumatlarınızı daqoruyan avtomobildir.
