Ankara, 6 dekabr, AZƏRTAC
Türkiyənin Cənubi Qafqazdakı əsas məqsədi və prioriteti uzunmüddətli sabitlik və sülhdür ki, bu da Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh sazişi olmadan əldə edilə bilməz. Ankara anlayır ki, Bakı ilə Yerevan arasında davamlı sülhün təmin edilməsi üzrə səylər olmadan Ermənistanla münasibətlərin normallaşdırılması bölgədə istənilən sabitliyi təmin etməyəcək, buna görə də hərəkətlərini Azərbaycanla sıx əlaqələndirir.
Bu fikri AZƏRTAC-a müsahibəsində Ankarada yerləşən Avrasiya Araşdırmaları Mərkəzinin (AVİM) rəhbəri, Türkiyənin bir sıra Avropa ölkələrində və beynəlxalq təşkilatlarda keçmiş səfiri Alev Kılıç bildirib.
Onun sözlərinə görə, Türkiyə hakimiyyəti hesab edir ki, Ermənistanla münasibətlərin dərhal normallaşması və Azərbaycan ilə Ermənistan arasındakı sülh prosesi olmadan İrəvan üçün Qərbə “pəncərə”nin açılması təqdirdə İrəvan Bakı ilə danışıqları yubada bilər. Nəticədə Türkiyənin Cənubi Qafqazda sabitliklə bağlı öz məqsədlərinə nail olunmayacaq.
Keçmiş diplomat Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidanın müvafiq açıqlamalarını xatırladıb. O, Ankaranın Cənubi Qafqazdakı siyasəti üçün əhəmiyyətli məsələlərin ardıcıllığını aydın şəkildə müəyyən edib.
“Ermənistanla sərhədin bu gün bağlı qalması faktı Türkiyənin şıltaqlığı deyil, proseslərin real təhlilinin əksidir. Ankara İrəvanla normallaşma və mehriban qonşuluq münasibətlərinə qarşı deyil, lakin Azərbaycanla sülh sazişinin üstünlüyünü təkid edir. Ölkəmiz Cənubi Qafqazda sabitlik olmadan Türkiyə-Ermənistan əlaqələrinin normallaşdırmağa tələsməyin mənasız olduğunu açıq şəkildə bildirir. Bu yanaşma Türkiyə dövlət qurumlarının ümumi mövqeyini əks etdirir”, - deyə A.Kılıç bildirib.
O, həmçinin regionda münasibətlərin normallaşdırılması üçün iki vacib amili sadalayıb: mövcud Ermənistan Konstitusiyasında dəyişiklik və Zəngəzur Dəhlizinin açılması.
Türkiyə Analitik Mərkəzinin rəhbərinin fikrincə, Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Azərbaycanın qərb rayonları arasındakı marşrutun necə adlandırılmasının əhəmiyyəti yoxdur, “Orta Dəhlizin bu sahəsinin erməni hissəsinin” kimin idarə etməsi deyil, bu yolun açılması faktının özü əhəmiyyətlidir.
AVİM rəhbəri Bakının Ermənistanın əsas qanununun redaksiyasının dəyişdirilməsi ilə bağlı tələblərinin əsaslılığını vurğulayıb. Həmin sənədin preambulasında Azərbaycana qarşı ərazi iddiaları ilə İstiqlal Bəyannaməsinə istinad yer alıb.
“Ayrı-ayrı erməni siyasətçilərinin və ekspertlərinin beynəlxalq sənədlərin, o cümlədən gələcək sülh sazişinin Konstitusiyanın hərfindən üstün olacağı barədə iddiaları heç bir tənqidə tab gətirmir. Gələcəkdə Ermənistanın istənilən nümayəndəsi əsas qanuna istinad edərək gələcəkdə Azərbaycanla sülh sazişini ləğv edə biləcək", - deyə o qeyd edib.
Keçmiş səfir Ermənistanın müstəqillik bəyannaməsinin “Qərbi Ermənistan”a aid bəndinə də diqqət çəkib: “Yəni Ermənistan Konstitusiyasının mətni təkcə Azərbaycanda deyil, Türkiyədə də narahatlıq doğurur. Ona görə də Ermənistan qanunvericiliyinin dəyişdirilməsi regionda davamlı sülh üçün mütləq şərtdir”.
Daha sonra agentliyin həmsöhbəti Ermənistanın hazırkı rəhbərliyinin 1915-ci il qondarma “soyqırımı” ilə bağlı yalanları yaymaqdan imtina etməsinə diqqət çəkdi. “Ermənistanda, o cümlədən Baş nazir Nikol Paşinyan səviyyəsində 1915-ci il mövzusunun yalnız erməni xalqının şüurunu manipulyasiya etmək istəyən xarici qüvvələrin əlində bir vasitə olduğunu anlamağa başladılar. Qondarma “soyqırım” ın tanınması ilə bağlı bəyanatlar əslində antitürk planlarında fəal istifadə olunan ermənilərə heç nə vermir”, - deyə A.Kılıç bildirib.
İrəvanın qonşu dövlətlərlə dialoqunda erməni diasporunun tərəqqiyə destruktiv münasibətinə toxunan AVİM rəhbəri ABŞ-da erməni lobbisinin nümunəsini göstərib.
“Bu gün ABŞ-dakı erməni diaspor strukturları çətin vəziyyətdədir, çünki Ağ Ev Administrasiyası tərəfindən dəstəklənmirlər. ABŞ hakimiyyəti Azərbaycanla Ermənistan arasında sülhün tərəfdarıdır və bu, həm erməni lobbisinin, həm də daşnaklar da daxil olmaqla, Ermənistanın özündə radikal müxalifətin planlarını alt-üst edir. Anti-türk və anti-Azərbaycan təşəbbüslərinin “anlaşılmaması” ilə ermənilər bir çox başqa ölkələrdə də üzləşirlər”, - deyə o vurğulayıb.
Ramin Abdullayev
AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri
Ankara
