Kofe, çay və enerji içkilərində olan kofein, bizi oyaq və enerjili hiss etdirməklə yanaşı, bədəndə düşündüyümüzdən daha uzun müddət qala bilər. Bəs kofein orqanizmdən tam olaraq nə qədər vaxtda çıxır?
Kofein bədəndə nə qədər qalır?
Pravda.az bildirir ki, kofein qəbul edildikdən təxminən 30–60 dəqiqə sonra qanda ən yüksək səviyyəsinə çatır. Onun əsas təsirləri 4–6 saat davam edir, lakin bədəndən tamamilə çıxması 12 saata qədər çəkə bilər. Bu səbəbdən günün son saatlarında içilən bir fincan qəhvə belə, gecə yuxusuzluğa səbəb ola bilər.
Kofeinin parçalanmasına təsir edən amillər
Kofeinin bədəndə qalma müddəti hər kəsdə eyni deyil. Aşağıdakı amillər bu prosesi dəyişdirə bilər:
Genetik fərqlər: Bəzi insanlar genetik olaraq kofeini daha sürətlə parçalayar.
Yaş: Uşaqlarda və yaşlı insanlarda bu proses daha yavaşdır.
Qaraciyər sağlamlığı: Qaraciyər xəstəlikləri kofeinin orqanizmdən çıxmasını ləngidə bilər.
Hamiləlik: Xüsusilə hamiləliyin son aylarında kofein bədəndə daha uzun qalır.
Dərmanlar: Bəzi antibiotiklər və doğum nəzarət həbləri kofeinin parçalanmasını yavaşlada bilər.
Siqaret çəkmə: Siqaret çəkənlərdə isə bu proses daha sürətli gedir.
Kofein azalanda yaranan əlamətlər
Kofeinin təsiri keçdikdə bədəndə aşağıdakı əlamətlər müşahidə oluna bilər:
Yorğunluq və halsızlıq
Baş ağrısı
Əsəbilik
Diqqət toplamaqda çətinlik
Daimi kofein qəbul edən şəxslər onu birdən kəssələr, bu simptomlar 12–24 saat sonra başlayıb bir neçə gün davam edə bilər.
Kofeinin bədənə təsiri
Kofein beynin fəaliyyətini sürətləndirən təbii stimulyatordur. O, həm də sidikqovucu təsir göstərir, buna görə orqanizmdən maye itkisini artırır.
Qısa müddətli təsirləri:
Artan oyanıqlıq və diqqət
Enerji hissi
Ürək döyüntüsünün artması
Uzunmüddətli təsirləri:
Yuxu problemləri
Gecə tez-tez oyanma
Əsəbilik və gərginlik
Tez-tez sidiyə çıxma
Nə qədər kofein təhlükəsiz sayılır?
Mütəxəssislərə görə, sağlam yetkinlər üçün gündə 400 milliqramadək kofein (təxminən 3–4 fincan qəhvə) təhlükəsiz sayılır. Uşaqlar, hamilələr və sağlamlıq problemi olan şəxslər üçün bu miqdar daha az olmalıdır.
Kofein təsirini azaltmaq üçün nə etmək olar?
Bol su içmək
Günün axşam saatlarında kofein qəbul etməmək
Kofein qəbulunu tədricən azaltmaq
Yatmazdan ən azı 6 saat əvvəl son qəhvəni içmək
Kofeinin təsirini “dərhal yox etmək” mümkün olmasa da, su içmək və bədəni istirahətə hazırlamaq prosesi asanlaşdıra bilər.
Əminə Bayramova
