Kosmosun gizli tərəflərini tapıldı
Ajans.az xəbər verir ki,tədqiqatın nəticələri The Astrophysical Journal Letters (AJL) jurnalında dərc olunub. İrəliləyişin əsasını “fotonik fənər” adlı innovativ cihaz təşkil edir. Bu alət ulduz işığını dalğa cəbhəsinin formasına əsasən müxtəlif kanallara bölərək, adətən ənənəvi müşahidələr zamanı itirilən ən incə detalların qorunmasına şərait yaradır. Alimlər bu məlumatları birləşdirərək yaxınlıqdakı bir ulduzun ətrafındakı diskin görünməmiş dəqiqliklə təsvirini yenidən qura biliblər. Əvvəllər astronomlar yüksək keyfiyyətli təsvirlər əldə etmək üçün bir neçə teleskopdan eyni vaxtda istifadə etməli olurdular. Bu dəfə isə alimlər Paris Rəsədxanası və Havay Universiteti tərəfindən hazırlanmış yeni FIRST-PL alətini Havaydakı 8 metrlik Subaru teleskopuna quraşdıraraq eyni nəticəni tək bir teleskop vasitəsilə əldə etməyə nail olublar. Sidney Universiteti və Mərkəzi Florida Universitetinin tədqiqatçıları tərəfindən hazırlanan “fotonik fənər” işığı bir neçə kanala bölərək ənənəvi kameraların qeydə ala bilmədiyi işıq dalğalanmalarını ölçməyə imkan verir. Layihənin həmmüəllifi, aspirant Yu Jeong Kim bildirib: “Biz əvvəllər mümkün olandan beş dəfə yüksək qətnaməli görüntü əldə etdik. Bu, optik lifə daxil olan işıq dalğalarının formasını dəqiq analiz etməyimiz sayəsində mümkün oldu.” Alimlər bu texnologiyanı tətbiq edərək təxminən 162 işıq ili uzaqlıqda yerləşən Beta Canis Minoris ulduzunu müşahidə ediblər. Ulduzun ətrafında hidrogen diski müşahidə olunub və bu disk asimmetrik quruluşa malikdir – onun bir hissəsi digərindən daha parlaq və sıxdır. Fizika və astronomiya professoru Maykl Fitscerald isə qeyd edib: “Fotonik fənər müşahidə astronomiyasında yeni bir dövr açır. Biz işığın təbiətinin müəyyən etdiyi difraksiya həddini keçməyi bacardıq.” Tədqiqatçılara görə, bu texnologiya gələcəkdə disk strukturlarını, ekzoplanetləri və aktiv qalaktik nüvələri misilsiz detallarla öyrənməyə, həmçinin Kainatın əvvəllər gizli qalmış tərəflərini üzə çıxarmağa imkan verəcək.
