Bakı. Trend:
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının İdarə Heyətininqərarına əsasən uçot dərəcəsi 7%, faiz dəhlizinin aşağı həddi 6%,faiz dəhlizinin yuxarı həddi isə 8% səviyyəsində dəyişməzsaxlanılıb.
Bu barədə Trend Mərkəzi Banka istinadən xəbər verir.
Faiz dəhlizi ilə bağlı qərarın qəbulu zamanı faktiki vəgözlənilən inflyasiyanın hədəf intervalı (4±2%) ilə uzlaşması,qlobal iqtisadiyyat və maliyyə bazarlarındakı mövcud şərait, daxilimakroiqtisadi meyillər, eləcə də pul siyasəti qərarlarının realsektora ötürücülüyünün xüsusiyyətləri əsas götürülüb.
Hazırda illik inflyasiya proqnozlaşdırılan trayektoriyaya yaxınhərəkət edir. 2025-ci ilin sentyabrında 12 aylıq inflyasiya 5.7%təşkil edib. İllik qiymət artımı qida məhsulları, alkoqollu içkilərvə tütün məmulatları üzrə 7.9%, ödənişli xidmətlər üzrə 5.3%,qeyri-qida məhsulları üzrə isə 2.4% təşkil edib. İllik bazainflyasiya 4.9% olub.
Beynəlxalq mühitdə qeyri-müəyyənliklərin hələ də qalması qlobaləmtəə qiymətlərində də dalğalanmalara səbəb olur. BeynəlxalqValyuta Fondunun (BVF) məlumatına görə 2025-ci ilin sentyabrındaəmtəə qiymətləri indeksi illik 3.3% artmış, ərzaq və içkiqiymətləri indeksi isə 2.6% azalıb. BVF oktyabrda 2025-ci il üzrəqlobal inflyasiya proqnozunu dəyişməz saxlayıb (4.2%), 2026-cı ilədair proqnozu isə cüzi artırıb (3.7%).
Xarici valyuta bazarında vəziyyət stabildir və burada ümumilikdətəklif tələbi üstələyir. Son 7 ayda mübadilə şöbələri tərəfindənnağd xarici valyutanın alışı satışını üstələyib. Rezident fizikişəxslərin əmanətlərinin dollarlaşma səviyyəsinin son 12 ayda 1.8faiz bəndi azalaraq sentyabrda 29%-ə enməsi məzənnə ilə bağlıgözləntilərin nikbin olduğunu göstərir. Valyuta bazarındatarazlığın əsas amili olan xarici sektor göstəriciləri əlverişliolaraq qalır. Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə 2025-ciilin 9 ayında xarici ticarət balansının müsbət saldosu 1.8 mlrd.ABŞ dolları təşkil edib. Pul baratları üzrə də xalis daxilolmalarınötən ilə nəzərən müsbət dinamikası tədiyə balansının cari hesabınınprofisitli olmasını dəstəkləyir. Mərkəzi Bankın 2025-ci ilin sonunacari hesabın profisiti üzrə proqnozu cüzi olaraq artırılmaistiqamətində dəyişdirilib. 2026-cı ilə isə cari hesabınprofisitinə dair proqnoz dəyişməz saxlanılıb.
Pul siyasəti alətləri maliyyə bazarlarında gedən proseslər vəbank sisteminin likvidlik mövqeyi nəzərə alınmaqla tətbiq edilir.Ümumiyyətlə təminatsız pul bazarında aktivlik yüksək olmuş, 9 aydaəqdlərin sayı ötən ilin müvafiq dövrünə nəzərən 16.1% artıb. Bubazarda faizlər Mərkəzi Bankın faiz dəhlizi daxilində, uçotdərəcəsinə yaxın hərəkət edib. AZIR indeksinin orta günlüksəviyyəsi iyulda 7.15%, avqustda 6.97%, sentyabrda 6.96%, oktyabrınötən dövründə isə 6.89% olub. Mərkəzi Bank, əsasən 1 həftəlik açıqbazar əməliyyatları ilə pul siyasətindən kənar amillərin AZIR-ətəsirini minimallaşdırmağa çalışır. Avropa Yenidənqurma və İnkişafBankının AZIR indeksinə bağlanmış manatla istiqrazlar yerləşdirməsibu indeksin maliyyə bazarlarında istinad dərəcəsi kimi rolunu dahada artırır. Ötən iclasdan bəri gəlirlilik əyrisində və MərkəziBankın notları üzrə gəlirlilikdə də azalmalar baş verib. Eynizamanda, yeni cəlb edilmiş manatla depozit və yeni verilmiş kreditfaizlərində azalmalar qeydə alınıb. Bütün bunlara təsir edən mühümamillərdən biri cari ilin iyul ayında faiz dəhliziparametrlərindəki azalma olub.
Baza ssenarisinə əsasən, 2025-ci ilin sonuna və 2026-cı ildəillik inflyasiyanın hədəf daxilində olacağı proqnozlaşdırılır. Beləki, baza ssenarisi üzrə oktyabr proqnozlarına görə illikinflyasiyanın 2025-ci ildə 6%, 2026-cı ildə isə 5.7% olacağıgözlənilir. İnflyasiya proqnozunun yuxarıya doğru dəyişdirilməsi,əsasən təklif amilləri ilə bağlıdır.
Ötən iclasdan sonra inflyasiyanın risklər balansındanəzərəçarpan dəyişiklik baş verməyib. Qlobal ticarət mühitindəkiqeyri-sabitlik əmtəə və maliyyə bazarlarında dalğalanmaları davametdirir. Əsas xarici risk mənbəyi olan idxal qiymətlərinin daxiliinflyasiyaya təsiri ticarət tərəfdaşlarında inflyasiya proseslərivə nominal effektiv məzənnənin dinamikası ilə bağlıdır. Daxili riskfaktorları ilə bağlı qeyd olunmalıdır ki, yenilənmiş proqnozlarnövbəti dövrdə inflyasiyanın, əsasən, təklif – xərc amillərihesabına formalaşacağını göstərir. 2026-cı ilə dövlət büdcəsininilkin parametrləri və kredit qoyuluşlarının illik artımınınsəngiməsi məcmu tələbin izafi artımı riskini azaldır.
Faiz dəhlizinin parametrləri ilə bağlı növbəti qərar faktikiinflyasiyanın istiqaməti, habelə xarici və daxili risk amillərinindinamikasından asılı olaraq veriləcəkdir. Mərkəzi Bank bundan sonrada qiymət sabitliyini təmin etmək üçün sərəncamındakı bütünvasitələrdən istifadə etməyə davam edəcəkdir.
Faiz dəhlizinin parametrləri ilə bağlı növbəti qərar barədəməlumat 2025-ci il dekabr ayının 10-da ictimaiyyətəaçıqlanacaqdır.
