Avropadakı tədqiqatçılar bir şəxsin sağlamlıq tarixçəsinə əsaslanaraq minlərlə xəstəliyin riskini illər əvvəlcədən proqnozlaşdıra bilən yeni süni intellekt modeli hazırlayıblar.
Nature jurnalında dərc olunan araşdırmaya görə, Delphi-2M adlanan süni intellekt Böyük Britaniyanın yarım milyon iştirakçısına aid biomedikal məlumatları əhatə edən UK Biobank məlumatlar bazasında öyrədilib. Model dil əsaslı tapşırıqlarda istifadə olunan və ChatGPT-nin də əsasını təşkil edən transformer memarlığı ilə işləyir.
Almaniya Dərman Araşdırmaları Mərkəzindən Moritz Gerstunq bildirib ki, tibbi diaqnoz ardıcıllıqlarını anlamaq, mətnlərdəki dil qaydalarını öyrənməyə bənzəyir. Gerstunq qeyd edib ki, Delphi-2M diaqnozların hansı kombinasiyalarda və hansı sırayla ortaya çıxdığını öyrənir.
Model xüsusilə infarkt kimi xəstəliklərdə fərdlərin risk səviyyəsini yaş və klassik faktorların xaricində müəyyən edə bilir. Tədqiqatçılar süni intellekti həmçinin Danimarkanın iki milyon nəfərlik dövlət sağlamlıq məlumatları üzərində sınaqdan keçirərək doğrulama aparıblar.
Alimlər sistemin ümidverici nəticələr göstərdiyini qeyd etsələr də, hələ klinik istifadəyə hazır olmadığını vurğulayıblar. Britaniyalı tədqiqatçı Peter Bannister istifadə olunan məlumat dəstlərinin yaş, etnik mənsubiyyət və mövcud sağlamlıq nəticələri baxımından tərəfli ola biləcəyinə diqqət çəkib.
Buna baxmayaraq mütəxəssislər gələcəkdə belə sistemlərin səhiyyə xidmətlərini dəyişdirə biləcəyini düşünür. Delphi-2M kimi süni intellektlər sayəsində xəstələr daha yaxından izlənə, profilaktik tədbirlər daha erkən görülə, sağlamlıq sistemlərində resurs istifadəsi optimallaşdırıla biləcək.
Mövcud proqramlar adətən yalnız infarkt və ya insult kimi tək xəstəlik üçün risk analizi edə bilir. Lakin Delphi-2M eyni anda 1000-dən çox xəstəliyin uzunmüddətli riskini proqnozlaşdıra bilir.
London King’s College-dən Prof. Qustavo Sudre araşdırmanı “ölçülə bilən, izah oluna bilən və ən əsası etik baxımdan məsuliyyətli proqnoz modeli hazırlamağa doğru vacib addım” kimi qiymətləndirib.
Alimlərə görə, tibbdə izah oluna bilən süni intellekt hələ də əsas məqsədlərdən biri olaraq qalır. Bu sayədə həm həkimlər, həm də xəstələr süni intellektin verdiyi proqnozların necə ortaya çıxdığını anlaya biləcəklər.
