Xalq qazeti saytına istinadən ain.az xəbər verir.
Dünya ədəbiyyatı sərhədləri aşan, millətləri bir-birinə bağlayan canlı bir orqanizmdir. Bu orqanizmin ən güclü damarlarından biri isə ədəbi tərcümədir. Tərcümə olmadan xalqların düşüncələri, duyğuları və estetik zövqləri arasında körpü qurmaq mümkün deyil. Azərbaycan ədəbiyyatı bu körpülərin qurulmasında həm qəbul edən, həm də göndərən tərəf kimi mühüm rol oynayır.
Ədəbi tərcümə oxucuya başqa bir mədəniyyətin qapılarını açır. Dünyanın klassik və müasir ədəbiyyat nümunələrini oxuyarkən biz yalnız yeni sözlər öyrənmirik – həm də başqa düşüncə tərzlərini, həyat fəlsəfələrini kəşf edirik. Bu proses milli mədəniyyətimizi zənginləşdirir, yeni baxış bucaqları yaradır. Azərbaycan ədəbiyyatı da xarici dillərə tərcümə olunaraq bizim bədii düşüncə və həyat duyğularımızı beynəlxalq oxucuya çatdırır. Beləliklə, qarşılıqlı mədəniyyət mübadiləsi yaranır.
Bu baxımdan tərcüməçi sözlərin körpü ustası sayılır. Yaxşı tərcüməçi yalnız sözləri bir dildən digərinə çevirmir. O, orijinal mətnin ruhunu, ritmini, nəfəsini qoruyur. Tərcüməçi həm yazıçının, həm də oxucunun səsini eyni harmoniyada eşitdirən bir sənətkardır. Bu, həm dil ustalığı, həm də mədəniyyətlərarası hissiyyat tələb edir.
Dil milli kimliyin daşıyıcı sütunudur. Lakin tərcümə vasitəsilə fərqli dillərin incəlikləri bir-birinə toxunur, xalqlar arasında anlaşma və tolerantlıq yaranır. Ədəbi tərcümə hər bir millətimizi öz qapalı məkanından çıxarıb dünya mədəniyyətinin fəal iştirakçısına çevirir. Bu isə ölkələrin beynəlxalq mədəniyyət arenasındakı mövqeyini möhkəmləndirir.
Əlbəttə, tərcümənin ən böyük çətinliklərindən biri orijinal mətnin bədii zənginliyini olduğu kimi çatdırmaqdır. Dil fərqləri, mədəni kontekstin fərqli olması, üslubun qorunması kimi məsələlər tərcüməçinin qarşısında ciddi maneələr yaradır. Buna görə də tərcüməçi yalnız dil bilicisi deyil, həm də ədəbiyyatın fəlsəfəsini anlayan, iki mədəniyyətin ruhunu duyan şəxs olmalıdır.
Bir daha qeyd edim ki, ədəbi tərcümə xalqlar arasında görünməz, amma çox möhkəm bir körpüdür. Hər bir uğurlu tərcümə həm milli ədəbiyyatımıza, həm də dünya mədəniyyətinə xidmət edir. Bu körpüləri qorumaq, genişləndirmək və gələcək nəsillərə ötürmək isə həm tərcüməçilərin, həm də bütün mədəniyyət ictimaiyyətinin məsuliyyətidir.
Rəqsanə BABAYEVA,Beyləqan Mədəniyyət Mərkəzinin rejissoru, “Gənclik” Xalq Teatrının rəhbəri
Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün ain.az saytını izləyin.
