"Siyasi məhbusların azadlığı qarşılığında sanksiyaların yumşaldılması gündəmdədir..."
Belarus hakimiyyəti ABŞ diplomatları ilə gizli danışıqlar aparır. Söhbət minlərlə siyasi məhbusun azad olunmasından gedir.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə Polşanın "Rzeczpospolita" nəşri yazıb.
Minsk və Vaşinqton arasında gizli danışıqlar
Nəşr üç müstəqil mənbəyə istinadən yazır ki, Aleksandr Lukaşenko bu addımı atmaqla ABŞ-la yeni münasibətlər qurmaq istəyir. Əvəzində isə Minsk sanksiyaların yumşaldılmasına ümid edir. Əsas hədəf "Belavia" aviaşirkətinə qoyulmuş qadağaların aradan qaldırılması və Avropanın ən iri kalium gübrəsi istehsalçısı "Belaruskaliy"in yenidən dünya bazarına çıxarılmasıdır.
Trampla telefon diplomatiyası
Avqustun 15-də Lukaşenko ilə ABŞ prezidenti Donald Tramp arasında telefon danışığı olub. Bu danışıq Trampın Alyaskada Vladimir Putinlə görüşündən əvvəl baş tutub. Belarus lideri Trampı ailəsi ilə birlikdə Minskə dəvət edib. Həmin günlərdə Lukaşenko 16 siyasi məhbusu azadlığa buraxıb, onların arasında Svetlana Tixanovskayanın həyat yoldaşı Sergey Tixanovski də olub.
Tramp buna görə minnətdarlığını bildirib. Lukaşenko isə sonradan açıq şəkildə bəyan edib ki, siyasi məhbusların azadlığı məsələsində o, hətta bütün dəstini Amerikaya göndərməyə" hazırdır: "1500-2000 nəfəri istəyirsiniz? Buyurun, aparın özünüzlə" - o, avqustun 22-də jurnalistlərə bildirib.
Siyasi məhbuslar Belarusun ən ağrılı problemidir
ABŞ prezidenti də öz növbəsində hazırda 1300-ə yaxın siyasi məhbusun azad olunması istiqamətində danışıqlar getdiyini açıqlayıb. Bu şəxslərin əksəriyyəti 2020-ci ilin payızında Lukaşenkonun saxtalaşdırılmış prezident seçkilərinə qarşı kütləvi etiraz aksiyalarında həbs edilmiş və illərlə cəza almış insanlardır.
Beynəlxalq insan haqları təşkilatlarının məlumatına görə, Belarus həbsxanalarında saxlanılan siyasi məhbusların sayı Avropa üzrə rekord səviyyəyə çatıb. Onların arasında jurnalistlər, hüquq müdafiəçiləri, tələbələr, işçilər və sadə vətəndaşlar var.
Moskva ilə balans oyunu
Lukaşenkonun bu jesti təsadüfi deyil. Rusiya ilə münasibətləri tamamilə asılı vəziyyətə düşən Belarus lideri Qərbə yeni siqnallar göndərməklə balans yaratmağa çalışır. O, bir tərəfdən Putinin hərbi və maliyyə dəstəyindən imtina edə bilmir, digər tərəfdən isə ABŞ-la dialoq vasitəsilə sanksiyaların bir hissəsini aradan qaldırmaq istəyir.
Belarus iqtisadiyyatı son illərdə ağır böhran içindədir. Kalium gübrələrinin ixracı demək olar ki, dayanıb, "Belavia" Avropanın hava məkanından kənarda qalıb, Qərb investisiyaları isə ölkəni tərk edib. Bu səbəbdən Lukaşenko üçün siyasi məhbuslar artıq "alver predmeti"nə çevrilib.
Belarus liderinin siyasi məhbusları sanksiyalara qarşı "bazarlıq kartı"na çevirməsi həm humanitar, həm də geosiyasi dilemma yaradır. ABŞ və Avropa Birliyi qarşısında sual açıq qalır: Lukaşenkonun bu addımı real dəyişikliklərin başlanğıcı, yoxsa yalnız iqtisadi nəfəs almaq üçün növbəti taktiki manevrdir?
İndi əsas məsələ azad ediləcək insanların doğrudan da sərbəstliyə qovuşub-qovuşmaması və Belarus rejiminin beynəlxalq təcridindən həqiqətən çıxmağa hazır olub-olmamasıdır.
