Ses qazeti saytından verilən məlumata görə, ain.az xəbər verir.
Alimlər sübut etdilər ki, uşaqlıqda keçirilən həyat şəraiti onilliklər sonra sağlamlığa təsir edir
Bədənimizin nə qədər tez qocaldığını dəqiq ölçmək mümkündürmü? Oksford Universitetinin tədqiqatçıları bunun artıq mümkün olduğunu iddia edirlər - və yeni vasitə gözlənilməz nəticə ortaya çıxdı: həyat tərzi qocalma sürətinə genlərdən daha çox təsir edir.
Araşdırma nə göstərdi?
Tədqiqatda təxminən yarım milyon insan iştirak edib. Alimlər qocalmanı tam olaraq nəyin sürətləndirdiyini və vaxtından əvvəl ölüm riskini artırdığını anlamaq üçün genetik məlumatları və ətraf mühit faktorlarını müqayisə ediblər.
Araşdırma nəticəsində aşağıdakılar məlum oldu;
- genetika rol oynayır, lakin onun rolu nisbətən kiçikdir,
- yaşayış şəraiti və vərdişləri həlledici təsir göstərir.
Risk faktorlarına aşağıdakılar daxildir:
-siqaret,
-aşağı fiziki fəaliyyət,
-yoxsulluq və sosial bərabərsizlik,
-pis mənzil şəraiti.
Bu xüsusilə ürək, ağciyər və qaraciyərə güclü təsir göstərir. Genetik faktorlar daha çox demans və bəzi xərçəng növləri ilə əlaqələndirilir.
"Yaşlanma saatı" necə işləyir
Alimlər yeni qiymətləndirmə metodundan - qanın zülal profilinə əsaslanan bioloji saatdan istifadə ediblər. O, hansı zülalların aktiv və hansı miqdarda olduğunu izləyir ki, bu da orqanizmin real qocalma proseslərini əks etdirir.
Bu üsul ekoloji faktorların bioloji yaşı irsiyyətdən daha güclü şəkildə "yenidən yazdığını" təsdiqlədi. Üstəlik, erkən həyat şərtləri - məsələn, 10 yaşında bir uşağın çəkisi və ya hamiləlik zamanı ananın siqaret çəkməsi - onilliklər sonra sağlamlığına ciddi təsir göstərə bilər.
Yaşlanmağı yavaşlatmaq mümkündürmü?
Bəli. Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, müəyyən edilmiş faktorların çoxu idarə oluna bilər. Aşağıdakılar riskləri azaltmağa kömək edəcək:
- siqareti tərgitmək,
- müntəzəm fiziki fəaliyyət,
- mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması,
- tibbə çıxış və çirklənmə ilə mübarizə.
Alimlərin fikrincə, ətraf mühitə, mənzillərin keyfiyyətinə və xəstəliklərin qarşısının alınmasına diqqət yetirilərsə, sosial və hökumət siyasəti bütün nəsillərin ömrünü uzada bilər.
Gələcəyə baxış
Əvvəllər elm adətən fərdi amilləri - qidalanma və ya ekologiyanı öyrənirdi. İndi isə hərtərəfli yanaşma göstərdi ki, qocalma genlərin və ətraf mühitin qarşılıqlı təsirinin nəticəsidir, lakin həlledici olan həyat tərzidir.
Yaxın illərdə tədqiqatçılar digər təhlükələri - plastik, kimyəvi birləşmələrin və yeni virusların təsirini öyrənməyi planlaşdırırlar.
Elçin Bayramlı
Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün ain.az saytını izləyin.
