Rusiyanın qonşu dövlətlərə təsir sistemi dağılır — bu proses yavaş deyil, nəzərəçarpacaq və hiss olunacaq dərəcədədir. Bunu indi ən parlaq şəkildə Azərbaycan nümayiş etdirir. Adətən lazımsız qarşıdurmalardan qaçan Prezident İlham Əliyev Moskva ilə münasibətlərdə sərtlik göstərir.
“Report”un Avropa bürosunun məlumatına görə, bunu alman "Focus" nəşrində təhlükəsizlik eksperti, Münhen Kibertəhlükəsizlik Konfransının (MCSC) həmtəsisçisi və keçmiş kommunikasiya şöbəsinin rəhbəri Oliver Rolofs məqaləsində yazıb.
Oxucuların diqqətinə bu məqalədən çıxarışları təqdim edirik:
"Azərbaycan müstəqil siyasətini qurarkən Rusiyanın neoimperial iddialarından ehtiyatla yan keçirdi, indi bunun sonu gəlib. Bakı və Kreml arasında ton əvvəlkindən daha sərt olub və bunun səbəbi var: 2024-cü ilin dekabr ayının sonunda Azərbaycan sərnişin təyyarəsi Rusiyanın hava məkanında zenit raketilə vurulub.
2025-ci ilin iyun ayında növbəti hadisə baş verib: iki azərbaycanlı Rusiya polisinin həbsi altında olarkən müəmmalı şəraitdə həlak olub.
Prezident Əliyev Ukraynanı Rusiya işğalına qarşı müqavimətinə görə tərifləyəndə və sözün əsl mənasında "təslim olmamağı və heç vaxt işğalla barışmamağı" məsləhəti görəndə, bu, sadəcə həmrəylik ifadəsi deyildi.
Moskvanın buna reaksiyası dərhal oldu, lakin bu, keçmiş hegemonun zəifliyini nümayiş etdirdi. Kremlin mətbuat katibi Dmitri Peskov münasibətlərdəki "müvəqqəti tənəzzül" barədə sakit danışırdı. Eyni zamanda, Rusiya təbliğat maşını tam gücü ilə işə düşdü, hər yerdən Bakının "cəzalandırılması" tələb olunurdu.
Ton açıq-aşkar irqçi idi. Bəziləri hətta Bakıya qarşı "hərbi tədbirlər" barədə xəbərdarlıq edirdilər. Rəsmi olaraq Kreml şərh verməkdən çəkinirdi, lakin mesaj birmənalı idi: etiraz edən qorxudulacaq.
Ancaq bu artıq işləmir. İlham Əliyev aydın bəyanatla cavab verdi: o, dekabrda vurulan "Azərbaycan Hava Yolları" təyyarəsinə görə Rusiyaya qarşı beynəlxalq iddia qaldıracağını elan etdi. Azərbaycan mediasında indi Rusiyaya münasibətdə "imperial iddialar" və "suveren dövlətlərə hörmətsizlik" kimi terminlər istifadə olunur.
Bu gün Azərbaycan və Ermənistan sülh sazişi ilə bağlı danışıqlar aparır — Moskvanın iştirakı olmadan.
Qazaxıstan da sakit, lakin qətiyyətlə məsafə saxlayır. Prezident Kasım-Jomart Tokayev Ukraynanın şərqindəki "xalq respublikaları" adlanan qurumları tanımaqdan açıq şəkildə imtina edib.
Gürcüstan isə öz növbəsində bölünüb. Parlament yazda Rusiya nümunəsində "xarici agentlər haqqında" qanun qəbul etmək istəyəndə, on minlərlə gürcü küçələrə çıxdı.
Moldova da ardıcıl şəkildə Qərbə doğru dönür. Prezident Maya Sandu Aİ-yə qoşulma prosesini irəli aparır, Rusiyanın ölkədəki təsir cəhdləri isə getdikcə daha çox uğursuzluğa düçar olur.
Hətta Rusiyaya ənənəvi olaraq yaxın olan Özbəkistan və Türkmənistanda da bu tendensiya müşahidə olunur.
Rusiya buna dürüst özünütəhlillə deyil, yüksək təkəbbür, təhdidlər və tarixi nostalgiya qarışığı ilə cavab verir. Lakin postsovet məkanının toxunulmaz aparıcı dövləti mifi etibarlılığını — və nəticədə effektivliyini itirir.
Azərbaycan indi açıq şəkildə göstərir ki, Moskva ilə başqa cür də davranmaq olar. Hökumət vurğulayır ki, dürüst dialoqa hazırdır, lakin təhdid altında, diktə altında deyil. Kim bərabər münasibət istəyirsə, özü də qaydalara əməl etməlidir. Kim hörmət gözləyirsə, özü də hörmət göstərməlidir.
Putin üçün bu, sadəcə diplomatik narahatlıqdan daha çoxdur. Bu, köhnə imperial nizamın geri dönməz şəkildə dağıldığının sübutudur. Və Rusiya nə qədər bərkdən hürürsə, bir o qədər aydın olur: o artıq güclü şəkildə dişləyə bilmir".
