Azərbaycanın təbii qaz ixracı coğrafiyasının genişlənməsi istiqamətində yeni mərhələyə keçid baş verir. Avqustun 1-dən etibarən Azərbaycan qazının Suriyaya tədarükünə başlanacağı planlaşdırılır. Qazın Suriyaya Türkiyə üzərindən Kilis boru kəməri vasitəsilə çatdırılması nəzərdə tutulur. Məlumatlara əsasən, Türkiyə ərazisindəki infrastruktur Kilisdən Suriya sərhədinədək uzadılıb və Suriya tərəfində də texniki birləşmələr tamamlanıb. Artıq Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) və Türkiyənin BOTAŞ şirkəti sınaq-yoxlama mərhələsindədir. İlkin mərhələdə ildə 1,2 milyard kubmetr qazın tədarükü planlaşdırılır və bu həcm əsasən Hələb və Homsdakı elektrik stansiyalarında elektrik enerjisi istehsalı üçün istifadə ediləcək.
Aznews.az şərh edir ki, bu ixrac razılaşması, regionda enerji infrastrukturunun bərpası və enerji təhlükəsizliyinin təmin olunması baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Suriyanın energetika sektorunda yaşanan uzunmüddətli geriləmə, xüsusən elektrik enerjisi çatışmazlığı, istehsal güclərinin tam potensialla işləməsinə imkan vermirdi. Azərbaycanın bu sahədəki texniki və resurs dəstəyi, təkcə enerji təminatı baxımından deyil, həm də iqtisadi stabilliyin bərpasında mühüm rola malikdir. İldə 1,2 milyard kubmetr qaz təchizatı bu baxımdan başlanğıc mərhələ sayılsa da, gələcəkdə bu həcm genişlənə bilər və Suriyanın daha çox regionunu əhatə edə bilər.
SOCAR və BOTAŞ arasında imzalanan anlaşma memorandumu təkcə qaz tədarükünü deyil, həm də Suriyanın şimal-şərq bölgələrində geoloji kəşfiyyat və neft-kimya sahəsində birgə layihələrin icrasını da əhatə edir. Bu əməkdaşlıq, Azərbaycanın enerji diplomatiyasının yalnız ixracla kifayətlənməyərək, yerləşdiyi regionda dayanıqlı və inklüziv enerji inkişafı yaratmağa yönəldiyini göstərir. Qaz ixracı ilə paralel həyata keçiriləcək neft və qaz sahəsində geoloji kəşfiyyat işləri uzunmüddətli strateji maraqlar baxımından mühüm perspektivlər vəd edir. Bu cür təşəbbüslər, Azərbaycanın enerji sektorunda beynəlxalq aktor kimi rolunu gücləndirməklə yanaşı, regional sabitliyin və bərpaolunan iqtisadi platformaların formalaşmasına da dəstək verir.
Azərbaycanın qaz ixracı xəritəsində Suriyanın yer alması, enerji siyasətində yeni balans yaradılması deməkdir. Bu tədarük marşrutu yalnız iqtisadi deyil, həm də geosiyasi baxımdan əhəmiyyətlidir. Suriyaya qazın ötürülməsi həm region ölkələri arasında iqtisadi inteqrasiyanın genişlənməsi, həm də enerji asılılığının azaldılması baxımından strateji dəyərə malikdir. BOTAŞ və SOCAR-ın birgə fəaliyyəti, regional bazarlarda Azərbaycan qazının payını artırmaqla yanaşı, enerji sahəsində texnoloji və iqtisadi əməkdaşlığı dərinləşdirir. Bu layihə həmçinin Azərbaycanın enerji diplomatiyasının dayanıqlı ixrac modelləri üzərində qurulmasına və beynəlxalq enerji bazarlarında etibarlı tərəfdaş imicinin güclənməsinə xidmət edir.
Bu təşəbbüsün reallaşması, Azərbaycanın enerji ixracatının məkan baxımından diversifikasiyası və tərəfdaşlar portfelinin genişləndirilməsi baxımından mühüm addımdır. Suriyanın elektrik enerjisi ehtiyaclarının qarşılanmasına dəstək verməklə yanaşı, bu layihə Azərbaycanın beynəlxalq əməkdaşlıq ruhuna, regionun iqtisadi və enerji təhlükəsizliyinin gücləndirilməsinə verdiyi töhfənin praktik nümunəsidir.
