Hər bir sahibkar, fəaliyyətə başlamazdan əvvəl seçəcəyi məkanın biznesinin gələcək uğuruna necə təsir göstərə biləcəyini düzgün şəkildə dəyərləndirməlidir. Çünki iş yerinin yerləşdiyi yer, müştəri axını, satış həcmi, brend görünürlüyü və ümumi xərclərə birbaşa təsir edən mühüm amildir. Məhz bu səbəbdən, biznesin uğurlu olub-olmaması bir çox hallarda düzgün məkan seçimindən asılı olur.
Müxtəlif növ bizneslər üçün məkanın rolu fərqli ola bilər. Məsələn, pərakəndə satışla məşğul olan bir mağaza üçün insanların sıx hərəkət etdiyi, asanlıqla tapıla bilən bir ərazi həyati əhəmiyyət daşıyır. Digər tərəfdən, xidmət və ya internet əsaslı fəaliyyət göstərən müəssisələr üçün ucqar, lakin daha az xərcli məkanlar daha sərfəli ola bilər. Bu baxımdan, sahibkar seçdiyi yerin onun biznes modelinə nə dərəcədə uyğun olduğunu qiymətləndirməlidir.
İş yeriniz üçün uyğun məkan axtararkən nəzərə alınmalı bir sıra mühüm amillər var: müştəri tipi və hərəkəti, nəqliyyat əlçatanlığı, park yerlərinin mövcudluğu, yaxınlıqdakı rəqib və ya tamamlayıcı müəssisələr, infrastruktur şəraiti və hətta seçilmiş ərazidəki hüquqi və inzibati tələblər.
Qısacası, düzgün məkan seçimi yalnız əmlak kirayələmək və ya almaq məsələsi deyil, eyni zamanda bazar mövqeyi, strateji planlaşdırma və uzunmüddətli inkişafın əsasını təşkil edən həlledici qərarlardan biridir.
Valyuta.az sizin üçün düzgün məkan, yer seçmək üçün özünüzə verəcəyiniz əsas 4 sualı və onların cavabını təqdim edir.
Biznesinizin uğuru üçün yer əhəmiyyətlidirmi?
“Yer, yer və yenə də yer” – bu klassik ifadə bəzi bizneslər üçün bolluqla qıtlıq arasındakı fərqi yarada bilər. Lakin bəzən aşağı xərcə məkan tapmaq daha vacib olur. Əslində, bəzi bizneslər üçün yerin heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Məsələn, xidmət biznesləri (dam örtüyü ustaları, santexniklər) bütün işlərini müştərinin ünvanında həyata keçirirlər. Eyni zamanda, internet əsaslı, topdansatış və sifarişlə işləyən bizneslərin ictimaiyyətlə birbaşa təması azdır. Bu cür müəssisələr ucqar və aşağı xərc tələb edən ərazilərdə yerləşərək üstünlük əldə edə bilirlər.
Sizin biznesiniz üçün ən yaxşı yer haradır?
Səmərəli yer seçiminin əsas şərti müştəri axınını artıracaq amilləri müəyyən etməkdir. Özünüzə bu sualları verin:
- Yoldan keçən insanlar potensial müştəriləriniz ola bilərmi?
- Müştəriləriniz avtomobillə gələcəksə, onlar maşınlarını harada park edəcəklər?
- Oxşar bizneslərin yaxınlığında olmaq sizə əlavə müştəri qazandıracaqmı?
- Müəyyən bir ərazi və ya binanın nüfuzu sizə daha çox müştəri cəlb edə bilərmi?
Unutmayın ki, fərqli növ bizneslər müştəriləri fərqli şəkildə cəlb edir. Ən vacib fərqlərdən biri piyada axını ilə avtomobil axını arasındakı fərqdir. Məsələn, əgər siz qəhvə dükanı açmaq istəyirsinizsə, piyada axınının çox olduğu vaxtlarda açıq olmaq sizə daha çox müştəri qazandıra bilər. Əgər siz avtomobil təmiri məntəqəsi açmağı düşünürsünüzsə, bu zaman avtomobil yoluna yaxın və əlçatan bir yer daha məqsədəuyğun olar.
Sizin biznesinizlə eyni olan bizneslərin yaxınlığında olmaq sizə fayda verəcəkmi? Məsələn, qadın geyim dükanlarının bir-birinə yaxın yerləşməsi satışa müsbət təsir göstərir, çünki müştərilər geyim alışı zamanı müəyyən bir ərazidə uzun müddət vaxt keçirirlər. Nəticə olaraq, hər bir biznes üçün doğru yer seçimi fərdi məsələdir. Cəlb etmək istədiyiniz müştəri qrupunun vərdişlərini öyrənmək üçün vaxt ayırın və həmin məlumatlara əsasən məkan seçin.
Nə qədər kirayə haqqı ödəyə bilərsiniz?
Mülk almaq yerinə, onu kirayələmək variantını da dəyərləndirə bilərsiniz. Kiçik bizneslərin çoxunun ilkin mərhələdə mülk almağa kifayət qədər kapitalı olmur və yüksək faizli kreditlərə girmək məqsədəuyğun sayılmır.
Əsas diqqət etməli olduğunuz məqam kirayəyə götürəcəyiniz yerin maliyyə imkanlarınıza uyğun olub-olmamasıdır. Biznes planınızın bir hissəsi olaraq, aylıq nə qədər kirayə haqqı ödəyə biləcəyinizi əvvəlcədən hesablamaq vacibdir.
Biznesinizi qurmaq istədiyiniz ərazidə ortalama kirayə qiymətlərini müəyyən etmək üçün əmlakçılara müraciət edin. Onlardan ortalama kirayə qiymətləri haqqında məlumat ala bilərsiniz və bu məlumat əsasında müxtəlif variantları müqayisə etməlisiniz.
Əgər bunu hələ etməmisinizsə, dərhal kirayə qiymətləri haqqında araşdırma aparın. Misal üçün, əgər biznesiniz üçün əla yer tapmısınızsa, büdcənizin buna uyğun olub-olmadığından əmin olun. Əgər büdcəniz çatmırsa, biznes planınıza yenidən baxmalı ola bilərsiniz.
Seçilən yer planlaşdırdıqlarınız üçün uyğundurmu?
Bəzən biznes üçün məkan seçərkən əsas məsələ onun harada yerləşdiyi yox, nə vəziyyətdə olduğudur. Seçdiyiniz obyekt biznesinizin fəaliyyətinə uyğun olmalıdır. Məsələn, qəhvə dükanı açmaq istəyirsinizsə, uyğun mətbəx sahəsi olan bir yer seçməlisiniz. Lazım olan avadanlıqlar (su, elektrik, kanalizasiya və s.) ilə bağlı əvvəlcədən bina sahibindən razılıq almadan ora vəsait xərcləməyin. Əgər binada ehtiyacınız olan əsas infrastruktur yoxdursa, başqa yerə baxmağınız daha məqsədəuyğun olar.
Əlavə olaraq diqqət etməli olduğunuz bir neçə məqam var. Məsələn, bu gün bir çox biznes üçün müasir telefon və internet bağlantısı həyati əhəmiyyət daşıyır. Obyekti gözdən keçirərkən sahibindən və ya əmlakçıdan bu imkanların olub-olmadığını soruşun. Texnoloji rabitə şəbəkələri ilə yanaşı, ənənəvi elektrik enerjisi də çox vacibdir. Elektrik tələbatınızı qarşılayacaq qədər gücə malik obyekt seçin. Məsələn, elektrik yuvasının sayı, elektrik dövrələrinin gücü və generator mövcudluğu önəmlidir. Əgər müştərilərinizin çoxu avtomobillə gələcəksə, kifayət qədər park yeri olan məkan seçməyiniz vacibdir. Əks halda, müştəri itkisi yaşaya bilərsiniz.
Son olaraq, seçdiyiniz obyektin yerli planlaşdırma qaydalarına uyğun olduğundan əmin olun. Həmin ərazi biznes məqsədiniz üçün nəzərdə tutulmayıbsa, sonradan ciddi hüquqi problemlərlə qarşılaşa bilərsiniz. Ərazi üzrə müvafiq rəsmi icazələr olmadan müqavilə imzalamayın.
Günay
