"Kanadalı alimlər beynin metabolik fəaliyyəti nəticəsində çox zəif fotonlar yaydığını təsdiqləyib, bu fenomen gələcəyin diaqnostika metoduna çevrilə bilər..."
Ontarioda yerləşən Alqoma Universitetinin alimləri insan beyninin zəif də olsa, görünən işıq fotonları yaydığını sübut edib.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "populyarMechanics.com" nəşri yazıb.
Beyin həqiqətən də "işıq saçır"
Bu fenomenə elmi dildə "ultrasəssiz foton emissiyası" - qısaca UFE (ultra-weak photon emission) deyilir. Araşdırmalar göstərib ki, bu emissiyalar beynin metabolik aktivliyi zamanı, xüsusilə də oksidləşmə proseslərində elektronların enerji itirməsi nəticəsində yaranır.
UFE nə biolüminessensiyadır (məsələn, dəniz canlılarının və ya göbələklərin parıltısı), nə də adi istilik şüalanmasıdır. Bu, hüceyrədaxili kimyəvi reaksiyaların nəticəsində baş verən, son dərəcə zəif bir elektromaqnit şüalanmasıdır. İnsan gözü bu fotonları görə bilmir, lakin yüksək həssaslığa malik fotodetektorlarla onların varlığını qeydə almaq mümkündür.
Yeni texnologiya: fotoensefaloqrafiya
Tədqiqat qrupunun rəhbəri Heili Keysi və komandası fotoensefaloqrafiya adlı tamamilə yeni və qeyri-invaziv bir metod üzərində çalışır. Bu texnologiya beyin fəaliyyətini dəyişdirmədən, təmassız şəkildə UFE siqnallarını qeyd edə bilir. Məlumdur ki, MRT və PET kimi müasir beyin skan cihazları müəyyən qədər sinir sisteminə müdaxilə edir. Fotoensefaloqrafiya isə beyin fəaliyyətini olduğu kimi - təbii və müdaxiləsiz vəziyyətdə öyrənməyə imkan verir.
Təcrübə zamanı iştirakçılar EEG (beyin fəaliyyətini ölçən elektrodlu papaq) və foton gücləndiricilər taxıblar. Alimlər sol oksipital paya (görmə bölgəsi) və sağ temporal paya (musiqi və vizual yaddaş) fokuslanaraq bu siqnalların təsadüfi fon səslərindən fərqlənib-fərqlənmədiyini araşdırıb. Nəticədə beynin həqiqətən də özünəməxsus foton tezliklərinə sahib olduğu müəyyən edilib.
Beynin "işığı" necə ölçülüb?
Qaranlıq otaqda keçirilən təcrübələrdə könüllülərdən gözlərini açıb-bağlamaları, musiqi dinləmələri və sadə komandaları icra etmələri istənilib. Hər bir fəaliyyət zamanı beyindəki elektrik siqnallarına paralel olaraq UFE fotonları da qeydə alınıb. Bu iki məlumat növünün üst-üstə düşməsi alimlər üçün mühüm göstəricidir: beyin işığı təkcə "yanmır", eyni zamanda konkret fəaliyyəti əks etdirən informativ işıq siqnalları yayır.
Gələcəyin qeyri-invaziv və ağrısız diaqnostikası
Ultrasəssiz foton emissiyaları oksidləşmə metabolizmi ilə birbaşa əlaqəlidir. Bu isə onu yaşlanma, sinir degenerasiyası və stres göstəriciləri ilə bağlayır. Alimlər bu zəif işıq siqnallarının aşağıdakı xəstəliklərin və proseslərin erkən mərhələdə müəyyən olunmasında istifadə oluna biləcəyini düşünür:
Beyin şişlərinin ilkin mərhələləri, yüngül travmatik beyin zədələri, sinir toxumasının zəhərli zədələnməsi, nevronların hiperaktivliyindən qaynaqlanan degenerativ pozuntular. Bu texnologiya kontrast maddələrə, maqnit sahələrinə və ya inyeksiyalara ehtiyac olmadan beyin haqqında dərin məlumatlar əldə etməyə imkan verə bilər.
İşıqlı gələcək?
Heili Keysi qeyd edir ki, bu metod hələ ilkin tədqiqat mərhələsindədir, lakin əldə olunan nəticələr çox ümidvericidir. Ola bilər ki, yaxın illərdə UFE siqnallarını qeydə alan cihazlar beyin xəstəliklərinin erkən diaqnostikası üçün əsas vasitəyə çevrilsin. Biz bu zəif işığı görmürük, amma görünür, bu "gizli parıltı" insan beynini daha dərindən anlamağın açarı ola bilər. Bəlkə də növbəti dəfə beyninizdə "işıq yandı" dedikdə, bilin ki, bu təkcə metafora deyil - beyniniz həmin an sözün əsl mənasında parıldayır.
