Yer üzündə yaşıl rəngi və kosmik mənşəyi ilə seçilən unikal bir qiymətli daş var. Bu, yalnız Çexiyada rast gəlinən və 1 kiloqramı 110 min avro dəyərində olan moldavit daşına aiddir.
Valyuta.az xəbər verir ki, bu barədə "Farmingdale Observer" nəşri məlumat yayıb.
Yaşıl sərvət necə yaranıb?
Təxminən 15 milyon il əvvəl Cənubi Almaniyanın ərazisinə nəhəng bir meteorit düşüb və Nördlingen şəhəri yaxınlığında 24 kilometr diametrli Ries krateri formalaşıb. Bu toqquşma nəticəsində ətraf qayalar ekstremal temperatur və təzyiqə məruz qalaraq buxarlanıb.
"Yüksək istilik və təzyiq yer səthindəki süxurların əriməsinə səbəb olub və ərimiş damcılar atmosferə püskürərək yüzlərlə kilometr məsafəyə yayılıb. Bu damcılar havada sürətlə soyuyaraq şüşəyə bənzər, amorf quruluşlu maddəyə çevrilib – bu maddə bu gün tanınan moldavitdir", deyə nəşr vurğulayır.
Digər qiymətli daşlardan fərqli olaraq, milyon illər ərzində yerin mantiyasında kristallaşan mineralların əksinə, moldavit saniyələr içində yaranıb. Onun tərkibi qeyri-kristallik olduğu üçün bu daş "təbii şüşə" hesab edilir. Daşa xas olan butulka-yaşıl rəng isə tərkibindəki dəmirin miqdarı ilə bağlıdır. Rəng spektri meşə yaşılından mavi-yaşıl çalara qədər dəyişə bilər.
Moldavitin nadirliyi nədən qaynaqlanır?
Moldavitin eksklüzivliyi onun coğrafi məhdudiyyəti ilə izah olunur. Bu daşın 99%-dən çoxu yalnız Çexiyanın cənubundakı Vltava çayının yuxarı hövzəsində tapılıb. Adını da bu çayın alman dilindəki adı olan "Moldau"dan götürüb. İlk dəfə 1836-cı ildə həmin bölgədə aşkarlanıb.
Əsas yataqlar Çeske-Budeovitse, Trqove-Svini və Praxatitse şəhərlərinin ətrafında yerləşir. Moraviya bölgəsindəki Iqlava çayı yaxınlığında da bəzi nümunələr tapılsa da, onlar daha tünd rəngli və az şəffaf olur. Bu coğrafi məhdudiyyət moldavitin nadirliyini və bazar dəyərini artırır.
Bazarda qiymət artımı
2000-ci illərin əvvəllərində moldavitin 1 qramı təxminən 4,60 avro təşkil edirdi. Lakin 2025-ci ilə qədər yüksək keyfiyyətli nümunələrin qiyməti 1 qram üçün 110 avronu keçib. Bu isə 1 kiloqram üçün təxminən 110.000 avro deməkdir. Muzey səviyyəsində olan nadir, şəffaf və təbii formalı daşlar isə daha yüksək qiymətə satılır.
Paşa Məmmədli
