Donald Tramp dünən səhər saatlarında ABŞ-ın İranın Fordo, Natanz və İsfahan nüvə obyektlərinə hücumlarından sonra bu əsas məqamların “tamamilə məhv edildiyini” iddia etsə də, ölkənin uran ehtiyatının taleyi məlum deyil.
Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (MAQATE) rəhbəri Rafael Mariano Qrossi və ABŞ-ın vitse-prezidenti Ceyms Vens mövzu ilə bağlı sualları cavablandırıblar.
Amerikanın “ABC News” kanalında qonaq olan Vens İranın zənginləşdirilmiş uran ehtiyatının məhv edilib-edilməməsi ilə bağlı suala belə cavab verib: “Çalışacağıq ki, yaxın həftələrdə bununla bağlı nəsə görülsün və bu, iranlılarla danışıqlarımızın mövzularından biri olacaq”.
Vens həmçinin iddia edib ki, avadanlıqları məhv edilmiş İran artıq bu ehtiyatı silah dərəcəli urana çevirmək gücünə malik deyil.
İranın şimalındakı Qum dağlarında yerləşən Fordo Nüvə Mexanizminin peyk görüntülərində ABŞ-ın arsenalında ən böyük silahlardan biri olan “Böyük Ordnance Penetrator”un qayalara nüfuz etməsi əks olunub.
İsrail hərbçiləri 26 ildən artıqdır ki, onların hədəfi olan Fordonun ciddi şəkildə zədələndiyini, lakin tamamilə məhv edilmədiyini düşünür.
İki İsrail rəsmisi anonimlik şərti ilə “The New York Times” qəzetinə deyib ki, İran ABŞ-ın hücumundan əvvəl obyektdən avadanlıq və uranı köçürmüş ola bilər.
Dəlillərə görə, Fordodan 60 faiz təmiz olan 400 kiloqram uran çıxarıla bilər. Nüvə silahı 90 faiz təmizlik tələb edir.
ABŞ-ın son hücumundan əvvəl Fordo ətrafında görünən yük maşınları obyektin boşaldılmış ola biləcəyini ehtimal edir. İran parlamentarisi Fordonun “bir müddət əvvəl” təxliyə edildiyini bildirib.
“The New York Times” qəzetinə danışan ABŞ rəsmisi Fordoda olan avadanlığın bu qədər qısa müddətdə tamamilə köçürülə bilməyəcəyini bildirib.
Vaşinqtonda yerləşən Elm və Beynəlxalq Təhlükəsizlik İnstitutu (İSİS – Institute for Science and International Security) iddia edib ki, Tehran 60 faiz saflığa çatdırılmış uran ehtiyatından istifadə edərək üç həftə ərzində Fordoda 9 nüvə silahı istehsal edə bilərdi.
MAQATE-nin direktoru Rafael Mariano Grossi də Fordonun yeraltı hissəsinin nə qədər zərər gördüyünü bilmədiklərini bildirib.
O, İsfahan Nüvə Müəssisəsində 60 faiz saf olan uran ehtiyatının da olduğunu xatırladaraq, “İran bu materialı qorumağı bacardığını gizlətmir”, – deyib.
“The Wall Street Journal” bildirib ki, İranın mərkəzində yerləşən bu obyektdə 10 nüvə silahı istehsal etmək üçün kifayət qədər material olub.
“Middlebury” Beynəlxalq Tədqiqatlar İnstitutundan Ceffri Lyuis, ABŞ-ın hücumunun peyk şəkillərini araşdırdıqdan sonra CNN-ə iddia etdi ki, əməliyyatda hədəf alınan digər iki obyektdən fərqli olaraq, İsfahan nüvə obyekti “dəfn bunkeri bombalanmayıb”.
Lyuis həmçinin 60 faizlik uran ehtiyatının İsfahanda zədələnməmiş tunellərdə saxlandığını və bu səbəbdən lazımi materiala malik olan İranın nüvə silahı istehsal etmə ehtimalının aradan qaldırılmadığını iddia edib.
Digər tərəfdən, Trampın ilk dövründə Pentaqonda işləyən Mik Mulroy, “İstifadə olunan sursatların növü və sayını nəzərə alsaq, İranın nüvə silahı proqramı yəqin ki, 2-5 il geri getdi”, – deyib.
