İngilis səyyahı, taciri Conas Hanvey 1743-cü ildə Əfşar imperiyası və Rusiyaya səfər etmiş, 1750-ci ildə Londona qayıtmışdır.
1753-cü ildə onun “The Revolutions of Persia: Containing the History of the Celebrated Usurper Nadir Kouli, From His Birth in 1687, ‘Till His Death in 1747; To Which Are Added, Some Particulars of the Unfortunate Reign of His Successor Adil Shah” Volume 2, 622 p.” kitabı çap edilir. PDF formada oxumaq üçün: https://archive.org/…/revolutionsofper…/page/n7/mode/2up
Müəllif kitabında Nadir Şahı belə təsvir edir:
“Nadir şahın boyu 6 futdan hündürdü, bu əzəmətli xarakterə malik Şahın bədəni mütənasib və çox güclü formaya malikdir. Günəş və hava onun üzünə daha kişi görkəmi bəxş edib. Onun qeyri-adi dərəcədə yüksək səsi var ki, onu gərginləşdirmədən yüz metrə yaxın məsafədə adamlarına əmr verə bilir. O, şərabı mülayim şəkildə içir, xanımlar arasında istirahət saatları çox nadirdir, yeməkləri sadədir, əgər dövlət işi onun iştirakını tələb edirsə, süfrəsindən imtina edir və aclığını qovrulmuş noxud (həmişə cibində gəzdirir) və bir su ilə doyurur.
İstər düşərgədə, istərsə də şəhərdə, o, demək olar ki, daim ictimaiyyətlə ünsiiyyətdə olur. Ordusunu özü yetişdirir, maaş verir, geyindirir. O, xüsusilə də əsgərlərinə qarşı son dərəcə səxavətlidir və xidmətində fərqlənənlərin hamısını səxavətlə mükafatlandırır.
Eyni zamanda, o, çox sərt və sərt intizamlıdır, ağır cinayətlər törədənlərin hamısını ölümlə cəzalandırır və kiçik olanların qulaqlarını kəsir. O, günahkarı, dərəcəsindən asılı olmayaraq heç vaxt bağışlamaz.
Yürüşdə və ya meydanda adi bir əsgərin yeməyi, içməsi və yatması ilə daima maraqlanır və bütün zabitlərini eyni sərt nizam-intizamla məşğul olmağa məcbur edir.
O, elə möhkəm sağlamlğa malikdir ki, tez-tez şaxtalı bir gecədə açıq havada çılpaq yerdə, yalnız plaşına bükülmüş, yəhərini yastıq kimi istifadə edərək yatır. Şəxsi söhbətlərdə heç kimə dövlət işlərindən danışmağa icazə vermir.
Nadir şahın qeyri-adi qabiliyyətləri arasında onun yaddaşı da heyranlığa layiqdir. O, tabeliyində xidmət etmiş əsgərlərin əksəriyyətini üzdən tanıyır və onları nə vaxt və nəyə görə cəzalandırdığını və ya mükafatlandırdığını xatırlaya bilir.
İştirak etdiyi bütün döyüşlərdə və yürüşlərdə adətən qoşunlarının başında olmasına baxmayaraq, bir dəfə də olsun yara və çapıq almayıb, buna baxmayaraq mindiyi bir neçə at öldürülüb, güllələr bədənin cızıb…”
Dr.Zaur Əliyev
