Müasir dərsliklər çox təəssüf ki, biz türklərdən qorxan o ölkələrin, dairələrin siyasiləşmiş doktrinasıdır. Bu, sovet, indi isə rus tarixşünaslığına keçmiş Avropa travması və fobiyasıdır. Özünü birüzə verir.
Cavab olaraq biz də məcbur oluruq ki, qarşı çıxaq, özümüzə bəraət qazandıraq. Düşünürəm ki, bundan uzaqlaşmağın vaxtıdır.
Heç olmasa bizim səviyyəmizə uyğun tarix kitabları, uşaqlar, məktəblilər, sonra tələbələr üçün dərsliklər yaradılsın və s.
Bu uzun, əziyyətli işdir.
Elmimizin problemi ondan ibarətdir ki, o, sovet ənənələri və avrosentrizmlə əlaqələndirilirdi. Xüsusilə tarix və siyasi elmlər kimi humanitar elmləri. Yəni biz elə bir konsepsiya öyrəndik ki, Avropa, Avropa mədəniyyəti, Avropa maarifçiliyi sivilizasiyanın yaratdığı hər şeyin zirvəsidir. Qalanları isə əyalətdən başqa bir şey deyil.Türk xalqlarına gəlincə, bu konsepsiyada bizə kənarda harasa qaçan, əsir götürən, yad dövlətləri məhv edən barbar rolu müəyyənləşdi.
Beləliklə, görünür, biz sovet mirasından xilas olmuşuq. Amma bizim ortaq türk anlayışımız yoxdur ki, burada sadəcə olaraq Avropaya qarşı çıxmamalıyıq ki, bu bizim gördüyümüz işdir, xüsusən də Azərbaycana aid olanlarda. Amma biz bunu rəqiblərimizə cavab olaraq yox, konseptual olaraq tarix elmimizin qarşısında duran problemlərə cavab verməliyik.
Orta əsr mənbələrinin, ilk növbədə, Avropa mənbələrinin nəhəng təbəqəsi təsdiq edir ki, orta əsrlərdə, bəlkə də yüzlərlə, yüz illər boyu dünya siyasətində, iqtisadiyyatında və mədəniyyətində hegemonluq edən türklər olmuşdur.
Yeni yaranan dünya düzənində ənənəvi akademik elm təəssüf ki, geridə qalır və yeni reallıqlarla ayaqlaşa bilmir. Və yeni konsepsiyanın hazırlanması üçün onilliklər lazımdır. Bizə türk ölkələrinin elmi mərkəzləri, o cümlədən qeyri-hökumət mərkəzləri arasında əməkdaşlığa ehtiyacımız var ki, burada müxtəlif elm sahələrini təmsil edən alim qrupları birgə işləyir.
Paralel olaraq, konsepsiya yaradılarkən biz yeni nəsli bu istiqamətdə yetişdirməliyik. Onlar onun daşıyıcıları olacaqlar. Biz onları qalib xalq kimi formalaşdırmalıyıq. Uşaqlarımızı necə formalaşdırırıqsa, elə də dava edəcək.
