Hörmüz boğazı - dünya enerji təhlükəsizliyinin döyünən ürəyi - yenidən geopolitik gərginliklərin episentrinə çevrilib. İranın bölgədə artan hərbi aktivliyi, İsrailin kəşfiyyat zərbələri və ABŞ donanmasının Fars körfəzindəki mövcudluğu vəziyyəti daha da kritik həddə çatdırır.
Bu bölgə vasitəsilə gündəlik dünya neft tədarükünün təxminən 20%-i daşınır və belə bir nöqtədə hərbi eskalasiya təkcə region üçün deyil, qlobal enerji bazarları üçün də ciddi fəsadlar doğura bilər.
Son günlərdə İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu (SEPAH) tərəfindən Hörmüz boğazına yaxın ərazilərdə yerləşən ABŞ hərbi gəmilərinə yönəlik təhdid ritorikası və simvolik təlimlər, İsrailin Suriyada və İraqda İran hədəflərinə endirdiyi zərbələrlə paralel baş verir. Bu isə göstərir ki, tərəflər yalnız diplomatik deyil, eyni zamanda taktiki cəbhədə də bir-birilərinə mesajlar göndərirlər.
İran rəhbərliyi Hörmüz boğazının təhlükəsizliyini öz milli suverenliyinin ayrılmaz hissəsi hesab edir və bu zonada xarici hərbi qüvvələrin mövcudluğunu strateji təhdid kimi qiymətləndirir. Digər tərəfdən, ABŞ və müttəfiqləri İranın bölgədəki təsirini məhdudlaşdırmaq və İsrailin təhlükəsizlik narahatlıqlarını kompensasiya etmək üçün hərbi-siyasi manevrlərini artırırlar.
Hazırkı vəziyyət bir daha sübut edir ki, Fars körfəzində lokal toqquşma ehtimalı kifayət qədər yüksəkdir və bu, sürətlə regional münaqişəyə çevrilə bilər. Xüsusilə də İranın qlobal enerji nəqliyyatını təhlükə altına atacaq radikal addımları, ABŞ-İsrail cütlüyünün daha sərt cavab mexanizmlərini işə salmasına səbəb ola bilər.
Bu kontekstdə beynəlxalq vasitəçilərin, xüsusilə Avropa ölkələrinin sülh təşəbbüsləri və diplomatik kanalların açıq saxlanılması həyati əhəmiyyət kəsb edir. Əks halda, Hörmüz boğazında bir qığılcım qlobal yanğına səbəb ola bilər.
Ruslan Zəngəzur
