RU

Trampın 28 maddəlik SÜLH planı: Ukrayna bu ərazilərdən ƏL ÇƏKƏCƏK?

Bir çox müşahidəçi tərəfindən Rusiya üçün həddindən artıq əlverişli olduğu deyilən və sərt tənqid edilən plan hələlik layihə mərhələsindədir və ictimaiyyətə açıqlanmayıb. Lakin Ukrayna rəsmisinin təfərrüatları beynəlxalq mediaya təqdim etdiyi məlumdur. Ajans.az Trampın 28 bəndlik sülh təklifini təqdim edir:  1. Ukraynanın suverenliyi təsdiqlənəcək. 2. Rusiya, Ukrayna və Avropa arasında hərtərəfli, hücum etməmə müqaviləsi bağlanacaq. Son 30 ilin bütün qeyri-müəyyənlikləri həll olunmuş hesab ediləcək. 3. Rusiyanın qonşu ölkələrə hücum etməyəcəyi və NATO-nun genişlənməyəcək. 4. ABŞ-nin vasitəçiliyi ilə Rusiya ilə NATO arasında dialoq aparılacaq.  5. Ukrayna etibarlı təhlükəsizlik zəmanətləri alacaq. 6. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin sayı 600.000 nəfərlə məhdudlaşdırılacaq. 7. Ukrayna konstitusiyasında NATO-ya qoşulmayacağını təsbit etməyə razıdır və NATO öz nizamnaməsində Ukraynanın gələcəkdə qəbul edilməyəcəyi barədə müddəa daxil etməyə razıdır. 8. NATO Ukraynada qoşun yerləşdirməməyə razıdır. 9. Avropa qırıcı təyyarələri Polşada yerləşdiriləcək. 10. ABŞ təhlükəsizlik zəmanəti aşağıdakı şərtləri özündə ehtiva edəcək:
  • ABŞ zəmanət üçün kompensasiya alacaq;
  • Əgər Ukrayna Rusiyaya hücum edərsə, zəmanəti itirəcək;
  • Əgər Rusiya Ukraynaya hücum edərsə, qətiyyətli əlaqələndirilmiş hərbi cavab tədbirlərinə əlavə olaraq, bütün qlobal sanksiyalar bərpa olunacaq, yeni ərazinin tanınması və bu razılaşmanın bütün digər üstünlükləri ləğv ediləcək;
  • Əgər Ukrayna səbəbsiz olaraq Moskvaya və ya Sankt-Peterburqa raket atarsa, təhlükəsizlik zəmanəti etibarsız hesab ediləcək.
11. Ukrayna Avropa İttifaqına (Aİ) üzv olmaq hüququna malikdir və bu məsələ nəzərdən keçirilərkən Aİ bazarına qısamüddətli güzəştli giriş əldə edəcək. 12. Ukraynanın yenidən qurulması üçün güclü qlobal tədbirlər paketi təmin ediləcək, lakin bu şərtlərlə:
  • Texnologiya, məlumat mərkəzləri və süni intellekt də daxil olmaqla, sürətlə böyüyən sənaye sahələrinə investisiya qoymaq üçün Ukrayna İnkişaf Fondunun yaradılması;
  • ABŞ Ukraynanın qaz infrastrukturunu, o cümlədən boru kəmərlərini və saxlama obyektlərini birgə yenidən qurmaq, inkişaf etdirmək, modernləşdirmək və idarə etmək üçün Ukrayna ilə əməkdaşlıq edəcək; 
  • Şəhərlərin və yaşayış məntəqələrinin bərpası, yenidən qurulması və modernləşdirilməsi üçün müharibədən zərər çəkmiş ərazilərin bərpası üzrə birgə səylər;
  • Infrastrukturun inkişafı;
  • Faydalı qazıntıların və təbii sərvətlərin hasilatı;
  • Dünya Bankı bu səyləri sürətləndirmək üçün xüsusi maliyyələşdirmə paketi hazırlayacaq.
13. Rusiya qlobal iqtisadiyyata yenidən inteqrasiya olunacaq. 14. Rusiyanın dondurulmuş aktivləri aşağıdakı kimi istifadə olunacaq:
  • Dondurulmuş Rusiya aktivlərinin 100 milyard dolları ABŞ-nin rəhbərliyi ilə Ukraynanın yenidən qurulması və investisiya qoyuluşu səylərinə yatırılacaq;
  • ABŞ bu müəssisədən əldə edilən mənfəətin 50 faizini alacaq.
  • Avropa Ukraynanın yenidən qurulması üçün mövcud investisiya məbləğini artırmaq üçün 100 milyard dollar əlavə edəcək. 
15. Bu müqavilənin bütün müddəalarına riayət olunmasını təşviq etmək və təmin etmək üçün təhlükəsizlik məsələləri üzrə birgə Amerika-Rusiya işçi qrupu yaradılacaq. 16. Rusiya Avropa və Ukraynaya qarşı hücum etməmək siyasətini qanunla təsbit edəcək. 17. ABŞ və Rusiya START I Müqaviləsi də daxil olmaqla, Nüvə silahlarının yayılmaması və nəzarəti haqqında müqavilələrin qüvvədə olma müddətini uzatmaq barədə razılığa gələcəklər. 18. Ukrayna Nüvə silahlarının yayılmaması haqqında müqaviləyə uyğun olaraq nüvə silahı olmayan dövlət olmağa razılaşacaq. 19. Zaporojye Atom Elektrik Stansiyası Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentlik (AEBA) nəzarəti altında istifadəyə veriləcək və istehsal olunan elektrik enerjisi Rusiya ilə Ukrayna arasında bərabər şəkildə, 50:50 nisbətində bölüşdürüləcək. 20. Hər iki ölkə məktəblərdə və cəmiyyətdə müxtəlif mədəniyyətlərin anlaşılmasını və tolerantlığını təşviq etməyə, irqçilik və qərəzin aradan qaldırılmasına yönəlmiş təhsil proqramlarını həyata keçirməyi öhdəsinə götürür:
  • Ukrayna dini tolerantlıq və dil azlıqlarının qorunması ilə bağlı Aİ qaydalarını qəbul edəcək.
  • Hər iki ölkə bütün ayrı-seçkilik tədbirlərini ləğv etməyə və Ukrayna və Rusiya mediasının və təhsilinin hüquqlarını təmin etməyə razılaşacaq.
  • Bütün nasist ideologiyası və fəaliyyətləri rədd edilməli və qadağan edilməlidir.
21. Ərazilər:
  • ABŞ tərəfindən də daxil olmaqla, Krım, Luqansk və Donetsk, faktiki olaraq Rusiya ərazisi kimi tanınacaq.
  • Xerson və Zaporojye təmas xətti boyunca dondurulacaq.
  • Rusiya beş bölgə xaricində nəzarət etdiyi digər razılaşdırılmış ərazilərdən imtina edəcək.
  • Ukrayna qüvvələri hazırda nəzarət etdikləri Donetsk vilayətinin hissəsindən geri çəkiləcək və bu geri çəkilmə zonası beynəlxalq səviyyədə Rusiya Federasiyasına məxsus ərazi kimi tanınan neytral silahsızlaşdırılmış bufer zonası hesab ediləcək. Rusiya qüvvələri bu silahsızlaşdırılmış zonaya daxil olmayacaq.
22. Gələcək ərazi razılaşmaları barədə razılığa gəldikdən sonra həm Rusiya Federasiyası, həm də Ukrayna bu razılaşmaları zorla dəyişdirməməyi öhdələrinə götürürlər. Bu öhdəliyin pozulması halında heç bir təhlükəsizlik zəmanəti tətbiq olunmayacaq. 23. Rusiya Ukraynanın Dnepr çayından kommersiya fəaliyyəti üçün istifadəsinə mane olmayacaq və Qara dəniz üzərindən taxılın sərbəst daşınması barədə razılaşmalar əldə ediləcək. 24. Həll olunmamış məsələləri həll etmək üçün humanitar komitə yaradılacaq:
  • Qalan bütün məhbuslar və cəsədlər mübadilə ediləcəkdir.
  • Uşaqlar da daxil olmaqla, bütün mülki şəxslər və girovlar qaytarılacaq.
  • Ailələrin birləşdirilməsi proqramı həyata keçiriləcək.
  • Münaqişə qurbanlarının əzablarını yüngülləşdirmək üçün tədbirlər görüləcək.
25. Ukrayna 100 gün ərzində seçkilər keçirəcək. 26. Bu münaqişədə iştirak edən bütün tərəflər müharibə zamanı etdikləri hərəkətlərə görə tam əfv alacaq və gələcəkdə heç bir iddia irəli sürməmək və ya şikayətə baxmamaq barədə razılığa gələcəklər. 27. Bu müqavilə hüquqi cəhətdən məcburi olacaq. Onun icrası Prezident Donald Trampın rəhbərlik etdiyi Sülh Şurası tərəfindən izləniləcək və təmin ediləcək. Pozuntulara görə sanksiyalar tətbiq ediləcək.

28. Bütün tərəflər bu memorandumla razılaşdıqdan sonra, atəşkəs hər iki tərəfin razılaşdırılmış nöqtələrə geri çəkildikdən dərhal sonra müqavilənin icrasına başlamaq üçün qüvvəyə minəcək.

Избранный
12
50
Ajans.az

10Источники