BAKI, 5 noyabr. TELEQRAF
Arxeoloqlar İranın Süleymaniyyə əyalətinin kənd bölgəsində təxminən 5000 il əvvələ aid monumental bir tikili aşkar ediblər.
Teleqraf xəbər verir ki, bu barədə “Live Science” məlumat yayıb.
Nəşrin yazdığına görə, bu kəşf şəhərsalmanın erkən mərhələləri ilə bağlı anlayışı əhəmiyyətli dərəcədə dəyişə bilər.
Tapıntı Kani Şaye adlı ərazidə üzə çıxarılıb və e.ə. 3300-3100-cü illərə aid edilir. Bu dövr qədim Mesopotamiyada Uruk kimi ilk şəhərlərin formalaşdığı zamana təsadüf edir.
Qazıntılar zamanı aşkar olunan tikilinin memarlıq xüsusiyyətləri - konus formalı uclu divarlar və suvağın içərisinə yerləşdirilmiş bəzəkli konusvari çıxıntıların izləri onun ictimai və ya mərasim xarakterli bir tikili olduğunu göstərir. Əlavə olaraq, tapıntılar arasında silindrik möhürlər (idarəetmə fəaliyyəti ilə əlaqələndirilən əşyalar) və qızıldan hazırlanmış asqının bir hissəsi də aşkar olunub ki, bu da həmin məkanın varlı və sosial əhəmiyyətli bir yer olduğunu göstərir.
Kani Şaye Urukdan təxminən 480 kilometr şimalda yerləşir. İndiyədək belə erkən dövrlərə aid şəhər tipli tikililərin yalnız Mesopotamiya düzənliklərində mövcud olduğu düşünülürdü. Amma yeni kəşf göstərir ki, ilk şəhərlərin mədəni-siyasi təsiri indiyə qədər hesab ediləndən xeyli uzaqlara qədər yayılıb.
Əgər bu tikili dini məqsədlərlə - məbəd və ya ibadət yeri kimi istifadə olunubsa, o, şəhər-dövlətlər ilə uzaq regionlar arasındakı qarşılıqlı əlaqələri anlamaq baxımından əhəmiyyətli bir halqa təşkil edir. Bu, onu göstərir ki, erkən sivilizasiyalar təcriddə yaşamayıblar, onların təsiri, memarlığı və dini ənənələri geniş ərazilərə yayılıb.
