Tramp regiona səfər edən və beş Mərkəzi Asiya prezidenti ilə sammitdə C5+1-in 10 illiyini qeyd edən ilk ABŞ prezidenti olmalıdır.
Amerikalı ekspertlər Trampa Mərkəzi Asiya və Cənubi Qafqaz liderlərinin sammitinin təşəbbüskarı olmasını təklif edirlər.
Tramp Rusiya və Çinin dominantlığa can atdığı Mərkəzi Avrasiyada ikiqat diplomatik zərbə vurmaqla geosiyasi dönüşə başlaya və ABŞ-ın milli maraqlarını gücləndirə bilər.
Artıq ilk zərbə vuruldu: ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh sazişi paraflandı – bu, mühüm irəliləyiş oldu. Razılaşmanın bir hissəsi olaraq “Trump Route” Nəqliyyat və İnfrastruktur Layihəsi (TRIPP) başladıldı. Yeni marşrut Rusiya və İranın mövqelərini zəiflədərək, strateji əhəmiyyətli Qafqaz regionunda ABŞ-ın nüfuzunu təmin edir.
Qeyd olunur ki, Amerikanın davamlı rəhbərliyi ilə TRIPP Çin sərhədindən Qara dənizə qədər nəqliyyat arteriyası olan Orta Dəhlizin inkişafında əsas elementə çevrilə bilər. Bu marşrut Rusiya, İran və Əfqanıstandan yan keçməklə Mərkəzi Asiyadan minerallar, enerji resursları və digər malların ixracı üçün çox vacibdir.
Müvəffəqiyyətini möhkəmləndirmək üçün, ekspertlər hesab edirlər ki, Birləşmiş Ştatlar bu dəfə Mərkəzi Asiyada ikinci diplomatik hücuma keçməlidir. Rusiya və Çin ABŞ və Avropanı Mərkəzi Avrasiyadan tamamilə sıxışdırmağa çalışır. Bununla belə, region ölkələrinin özləri fəal şəkildə Qərb sərmayəsinin cəlb olunmasına can atır. Əsas sual budur ki, ABŞ bu strateji əhəmiyyətli regionda kritik mineralların hasilatı və emalı sahəsində Çinlə rəqabət apara bilərmi?
Müəllifin fikrincə, milli maraqları gücləndirmək və regionda ciddi rəqibə çevrilmək üçün Tramp Mərkəzi Asiyaya səfər edən ilk ABŞ prezidenti olmalı və orada C5+1 formatının 10 illiyini qeyd etmək üçün Mərkəzi Asiyanın bütün beş prezidentinin iştirakı ilə sammit keçirməlidir. Tədbirə həqiqətən genişmiqyaslı təsir göstərmək üçün o, həmçinin Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan liderlərini dəvət edə və regionda mühüm mineralların hasilatı və emalı prosesində ABŞ-ın iştirakını dərinləşdirməyə yönəlmiş yeni uzunmüddətli investisiya strategiyasını təqdim edə bilər.
“Çin Avrasiya super qitəsindəki kritik resursların tədarük zəncirlərinə nəzarət etsə, nə ABŞ, nə də Avropa təhlükəsiz olacaq. Ən yaxşı siyasət dinc rəqabətə əsaslanan aktiv Qərb iqtisadi əlaqəsidir. İlk addım kritik minerallar üzrə prezident sammiti vasitəsilə ABŞ-ın Avrasiya coğrafiyasındakı strateji yerini yenidən nəzərdən keçirməkdir. Bundan sonra isə ABŞ-ın regionda təsirini illər üçün formalaşdıra biləcək real investisiyalar gələcək”, – məqalədə qeyd olunur.
