BBC News Azərbaycanca Xidmətinin hazırladığı xəbərləri, təhlilləri və videoları birbaşa WhatsApp Kanalımızda izləyin. Qoşulmaq üçün linkə klikləyin.
Gündəlik həyatın monotonluğuna qapılıb darıxmaq və özünə yazığı gəlmək hissi içində itmək asandır.
Buna baxmayaraq, bəzi insanlar həyatın zərbələrinə qarşı daha dözümlü ola bilir və ən qaranlıq gündə belə Mary Poppins kimi həyat dolu olurlar.
Bəs onlar bunu necə bacarırlar?
Bəzi insanlar təbiətən şən xasiyyətə malik olsalar da, əslində hər kəs əhval-ruhiyyəsini yaxşılaşdıra bilər. Bunun üçün sınaqdan keçirilmiş və təsdiqlənmiş bir neçə üsul var.
Bu texnikaları tətbiq etmək cəmi bir neçə dəqiqə vaxt aparır, lakin onların ümumi həyat məmnuniyyəti və rifah halına verdiyi fayda daha uzunmüddətlidir.
Kaliforniya Universiteti bu texnikaların ən yaxşılarını "Greater Good in Action" adlı vebsaytda toplayıb.
Biz də bunlar arasından ən sevdiklərimizi seçdik və streslə mübarizə aparmağınıza kömək edəcək yeddi günlük bir plan hazırladıq.
Bazar ertəsi: Gündəlik yazmaq
Müntəzəm olaraq gündəlik yazanlar çoxdan bilirdilər ki, hissləri sözlərə tökmək duyğuları sakitləşdirməyə və onlara fərqli baxış bucağı qazandırmağa kömək edir.
Alimlər isə bu sadə hərəkətin potensialını yeni kəşf etdilər: Gündə cəmi 15 dəqiqə gündəliyə vaxt ayırmaq depressiya və narahatlıq simptomlarını azalda, immunitet sistemini gücləndirə və iş performansınızı artıra bilər.
Hətta gündəlik yazmağın müsbət təsirləri aylarla davam edə bilər. Bu, məyusluqları başqa yollarla ifadə etməkdən daha təsirli ola bilər.
Mənbə: Journal of Consulting and Clinical Psychology
Çərşənbə axşamı: Xeyirxahlıq
"Bu, qulağa adi gəlir" deyə bilərsiniz, amma alimlər bunun həqiqətən işə yaradığını bildirirlər:
Həftədə cəmi bir gün şüurlu şəkildə beş kiçik xeyirxah hərəkət etməyə çalışan insanlar, altı həftəlik sınaqdan sonra daha çox həyat məmnuniyyəti əldə etdiklərini söyləyiblər.
Yəni xeyirxah insanlar daha xoşbəxt və sağlamdır . Mənbə: Review of General Psychology
Çərşənbə: Qədirbilənlik
Həyatınızı yaxın bir dostunuz və ya tərəfdaşınız olmadan təsəvvür edin. Ağrılıdır, elə deyilmi?
Lakin 2008-ci ilə aid bir məqalə göstərib ki, "olmasaydı, nə olardı" zehni məşqini edən insanlar sonradan əhval-ruhiyyələrində yaxşılaşma müşahidə ediblər.
Bəlkə də bu zehni məşq, insanın sevdiklərinin qədrini bilməsinə kömək edir.
Bu arada çoxsaylı araşdırmalar müntəzəm şəkildə şükür etməyin və minnətdarlıq hissinin həyat məmnuniyyətini artırdığını göstərir.
Mənbə: Journal of Personality and Social Psychology
Cümə axşamı: Məqsəd və xatirələr
Psixoloqlar həyatınızda bir "məqsəd"in olmasının vacibliyini yeni-yeni anlamağa başlayıblar.
Araşdırmalar göstərir ki, həyatına bir məna verən insanlar qısamüddətli sarsıntılara qarşı zehni dözümlülük göstərməyə meyillidirlər.
Bu araşdırmalara görə, köhnə şəkillərə baxmaq ailəniz, dostlarınız, xeyriyyə işləri və ya karyera uğurları kimi həyatınızı mənalı edən şeyləri xatırlamağın bir yoludur.
Köhnə xatirələri yada salmaq keçmişinizlə yenidən əlaqə qurmağa kömək edir və yaxınlarda baş verən hadisələrə daha geniş bir baxış bucağından baxmağınıza imkan yaradır; bu isə yeni məyusluqların və narahatlıqların təsirini azalda bilir.
Mənbə: Journal of Contextual Behavioral Science
Cümə: Təbiət
Gündəlik qaçaqaç sizi yorursa, keçici narahatlıqlara qapılmaq da asan olur.
Buna görə də alimlər getdikcə "nəyəsə heyran qalmağın" müsbət tərəflərinə daha çox maraq göstərirlər.
Bu, istər ulduzlu göy üzünə baxmaq, istərsə də heyranlıq hissi yaşadığınız bir məkana getmək olsun, insanın özündən qat-qat böyük bir şeyə heyran qalması zehni genişləndirir.
Alimlər bunun insanları daha xoşbəxt, daha fədakar, daha səbirli və daha az narahat etdiyini aşkar ediblər.
Hətta heyranlıq oyadan bir təcrübə haqqında bir neçə dəqiqə yazmaq belə oxşar faydalar verir.
Mənbə: Psychological Science
Şənbə: Fərqindəlik
Əvvəllər zövq aldığınız şeylər sizi artıq əvvəlki kimi məmnun etmir?
O halda, siz "hedonik qaçış zolağı" adlanan prosesi yaşaya bilərsiniz.
Bu vəziyyətdən çıxmaq və o ilk sevinci, ilk xoş anı yenidən kəşf etmək üçün bir həftə ərzində sevdiyiniz yemək və ya içki kimi zövq mənbəyindən uzaq durmağı sınayın.
Yeddi günün sonunda "qaçış zolağını" sıfırladığınızı və zövqü yenidən tam mənası ilə hiss etdiyinizi görəcəksiniz.
Hətta bu proses sizi başqa əyləncə mənbələri axtarmağa təşviq edə bilər və bu axtarış özü də yeni bir zövq mənbəyinə çevrilə bilər.
Bir həftəlik fasilə, yəni zövqdən uzaq durmaq sizə çox çətin görünürsə, heç olmasa sevimli məşğuliyyətiniz zamanı "fərqindəlik" (mindfulness) tətbiq etməyə cəhd göstərin.
Məsələn, qəhvənizdən bir qurtum alın və damağınızda buraxdığı mürəkkəb aroma simfoniyasına diqqət yetirin.
Bu kimi məşqlər həyatın kiçik zövqlərini qiymətləndirməyinizə, stress və narahatlığı azaltmağınıza kömək edəcək.
Mənbə: Social Psychological and Personality Science
Bazar: Müsbət duyğular
Bir italyan atalar sözü belə deyir: "La lingua batte dove il dente duole." Yəni "Dil, dişin ağrıdığı yeri axtarar".
Bu söz zehnimizin keçmişdə yaşadığımız ağrılara fokuslanma meylini mükəmməl şəkildə izah edir.
Psixoloqlar da xüsusilə günahkarlıq hissinin bumeranq effekti yarada biləcəyini bildirirlər.
Bu hiss yalnız narahatlıq və bədbəxtliyə səbəb olmaqla qalmır, həm də ümidsizlik hissi gələcəkdə aldadıcı və təxribatçı təsirlərə daha asan təslim olmağımıza gətirib çıxara bilər.
Buna görə də, özünüzə qarşı müsbət duyğular inkişaf etdirməyə bir neçə dəqiqə ayırmaq xoşbəxtliyinizi və iradə gücünüzü artıra bilər.
