Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş torpaqlarına böyük qayıdış prosesi hər gün yeni həyat hekayələri ilə yadda qalır. Bu gün Kəlbəcərə köçən 113 yaşlı Xeyransa Baxşəliyevanın dilindən səslənən sözlər isə həm tarixi, həm də mənəvi baxımdan dərin məna daşıyır. Onun “Kəlbəcərdən çıxanda 80 yaşım var idi. Şükür Allaha, ölmədim, bu günü gördüm” ifadəsi təkcə bir insanın yaşantısı deyil, həm də bütöv bir xalqın yarım əsrlik ağrı-acısının, səbrinin və qələbə sevinci ilə gerçəkləşən arzusunun təcəssümüdür.
Xeyransa nənə doğma yurda tək qayıtmır. O, övladları, nəvələri, nəticələri və hətta kötücələri ilə birlikdə Kəlbəcərə qədəm qoyur. Bu fakt özü göstərir ki, qayıdış yalnız bir fərdin deyil, bütöv bir nəslin həyatına yeni səhifə açır. İllər əvvəl didərgin düşən yaşlı bir qadının, indi artıq beş nəsli əhatə edən ailəsi ilə ata-baba yurduna dönməsi həm tarix, həm də gələcək nəsillər üçün mühüm bir simvoldur.
Xeyransa Baxşəliyeva deyir: “Doğma yurda dönmək mənə yaşamaq ruhu verir. Həm də bu torpaqda, ata-anamın məzarının yanında dəfn olunacam”. Onun bu sözləri vətən torpağı ilə olan ayrılmaz bağın, insanların mənəvi köklərinin gücünün canlı ifadəsidir. İllərdir həsrətlə gözlənilən qayıdış, sadəcə evlərə deyil, həm də insanların ruhuna işıq gətirir. Bu qayıdış həm fiziki, həm də mənəvi dirçəlişin təməlini qoyur.
Bu hekayənin arxasında Azərbaycan xalqının böyük yol xəritəsi dayanır: işğal dövründə məcburi köçkün kimi illərlə yaşamaq, torpaq həsrəti ilə ömrü başa vurmaq qorxusu və nəhayət, azadlığa qovuşaraq doğma yurda dönüşün sevinci. Xeyransa nənənin 80 yaşında doğma elindən didərgin düşməsi, amma 113 yaşında yenidən o torpağa qayıtması, əsrin sınaqlarından keçən bir xalqın taleyini özündə ehtiva edir.
Onun minnətdarlıq dolu sözləri – “Bu günü bizə yaşadanlara Allah ömür versin. Allah şəhidlərimizə rəhmət eləsin, döyüşçülərimizi qorusun” – əslində bütün köçkünlərin və ümumilikdə Azərbaycan xalqının duyğularının ifadəsidir. Bu sözlər bir tərəfdən keçmişin ağrılarını, digər tərəfdən bu günün qürurunu, sabahın ümidini özündə birləşdirir.
